Abstract:
การใช้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเป็นหลักประกันหนี้ตามกฎหมายหลักประกันด้วยทรัพย์ คือ จำนองและจำนำ จะต้องพิจารณาว่าสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเป็นทรัพย์สินตามประมวลกฎหมายแพ่ง และพาณิชย์หรือไม่ ตลอดจนกฎหมายหลักประกันด้วยทรัพย์สามารถรองรับการใช้สิทธิในทรัพย์สินทาง ปัญญาเป็นหลักประกันและบังคับคดีได้หรือไม่ ซึ่งจากหลักเกณฑ์และสาระสำคัญในการเป็นหลักประกัน ด้วยทรัพย์ ทรัพย์สินที่ใช้เป็นหลักประกันได้ในลักษณะจำนองคือ อสังหาริมทรัพย์หรือสังหาริมทรัพย์พิเศษ และสาระสำคัญในลักษณะจำนำคือ การส่งมอบสังหาริมทรัพย์ให้แก่ผู้รับหลักประกัน ซึ่งผลการวิจัยพบว่า สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเป็นทรัพย์สินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เพราะเป็นวัตถุที่ไม่มีรูป ร่างที่อาจมีราคาและถือเอาได้รวมทั้งเป็นสิทธิซึ่งกฎหมายบัญญัติรับรอง แต่สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญามิใช่ อสังหาริมทรัพย์ที่จะจำนองได้และไม่อาจส่งมอบการครอบครองในลักษณะจำนำได้ ส่วนการบังคับหลักประกันตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งยังคงมีปัญหาในความชัดเจนของกฎหมายเกี่ยวกับการบังคับหลักประกันที่เป็นทรัพย์สินที่ไม่มีรูปร่าง การใช้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเป็นหลักประกันหนี้จึงต้องอาศัยหลักนิติกรรมสัญญาแทนซึ่งเกิดขึ้นได้ยากในทางปฏิบัติ ผู้วิจัยได้เสนอแนวทางในการใช้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาเป็นหลักประกันหนี้ โดยเสนอ 2 แนวทาง คือ แนวทางที่หนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในเรื่องการจำนำสิทธิโดย เสนอให้มีการจำนำสิทธิเกี่ยวกับทรัพย์สินใด ๆ ที่มิใช่สิทธิเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ได้โดยให้มีการจดแจ้ง การจำนำหรือจดทะเบียนการจำนำและแก้ไขกฎหมายเกี่ยวกับทรัพย์สินทางปัญญาให้มีการจำนำสิทธิใน ทรัพย์สินทางปัญญาเพื่อให้สอดคล้องกับการแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และแนวทางที่สอง เสนอให้มีกฎหมายพิเศษว่าด้วยหลักประกันในสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาซึ่งทั้งสองแนวทางจะมีสาระ สำคัญดังนี้ กล่าวคือ ให้ความคุ้มครองผู้รับหลักประกันในฐานะเป็นเจ้าหนี้มีประกันและเป็นเจ้าหนี้มี บุริมสิทธิเหนือเจ้าหนี้สามัญ คุ้มครองบุคคลภายนอกให้สามารถตรวจสอบภาระผูกพันในทรัพย์สินหากมี การจำนำมาก่อนได้โดยดูจากบันทึกการจำนำหรือทะเบียนการจำนำได้ ผู้ให้หลักประกันยังคงมีสิทธิในการ ใช้สอย ก่อให้เกิดประโยชน์ในหลักประกันนั้นได้ตามปกติ หากมีการบังคับหลักประกันแล้วได้เงินน้อยกว่า จำนวนค้างชำระ ลูกหนี้ต้องรับผิดใช้ในส่วนที่ขาด ตลอดจนปรับปรูงบทบัญญัติการบังคับคดีตามประมวล กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งในการบังคับคดีกับหลักประกันที่เป็นสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาให้ชัดเจน ทั้งนี้ ผู้วิจัยได้ยกร่างบทบัญญัติตามแนวทางและสาระสำคัญข้างต้นเสนอไว้ในงานวิจัยนี้ด้วย
