การศึกษาเปรียบเทียบความแตกฉานทางสุขภาพ ในกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจําหมู่บ้านและประชาชนทั่วไปในจังหวัดพะเยา

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ เป็นการศึกษาวิจัยเชิงวิเคราะห์ ณ จุดเวลาใดเวลาหนึ่ง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทั่วไป ประเมินความแตกฉานทางสุขภาพ และเปรียบเทียบความแตกฉานทางสุขภาพในกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านและประชาชนทั่วไปในจังหวัดพะเยา เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาวิจัย คือ แบบสอบถาม เก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่เดือนเมษายนถึงพฤษภาคม พ.ศ. 2557 กลุ่มตัวอย่างจำนวน 206 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ใช้สถิติเชิงอนุมานทดสอบความแตกต่างของคะแนนความแตกฉานทางสุขภาพระหว่างกลุ่ม โดยใช้สถิติทดสอบที (Unpaired T-test)

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างตอบแบบสอบถามจำนวน 206 ราย จาก 208 ราย แยกเป็นกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านและกลุ่มประชาชนทั่วไป กลุ่มละ 103 ราย คุณลักษณะโดยทั่วไปของกลุ่มตัวอย่างในทุกด้านไม่แตกต่างกันในทางสถิติ ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05

ผลการศึกษาเปรียบเทียบคะแนนความแตกฉานทางสุขภาพของกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านและกลุ่มประชาชนทั่วไป พบว่า กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านมีคะแนนความแตกฉานทางสุขภาพมากกว่าประชาชนทั่วไปอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ p < 0.05 (565.35 คะแนน ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 77.14 และ 526.02 คะแนน ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 94.45 ตามลำดับ) เมื่อจำแนกคะแนนความแตกฉานทางสุขภาพตามองค์ประกอบย่อย 14 องค์ประกอบ พบว่า กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านมีคะแนนความแตกฉานทางสุขภาพในทุกองค์ประกอบมากกว่ากลุ่มประชาชนทั่วไปอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ p < 0.05 เมื่อปรับคะแนนความแตกฉานทางสุขภาพเป็นคะแนนมาตรฐานเต็ม 10 คะแนน พบว่า ทั้ง 2 กลุ่มมีคะแนนความแตกฉานทางสุขภาพในองค์ประกอบด้านการใช้ยาสูงที่สุด และมีคะแนนเฉลี่ยความแตกฉานทางสุขภาพในองค์ประกอบด้านการสนับสนุนสุขภาพในชุมชนน้อยที่สุด

ผลการศึกษาครั้งนี้ สามารถใช้เป็นข้อมูลเชิงวิชาการ เพื่อแสดงว่าอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านมีความความแตกฉานทางสุขภาพมากกว่าประชาชนทั่วไป และควรนำแบบประเมินความแตกฉานทางสุขภาพมาใช้เป็นเครื่องมือประเมินความแตกฉานทางสุขภาพในกลุ่มประชาชน เพื่อพัฒนาความแตกฉานทางสุขภาพให้อยู่ในระดับที่ไม่แตกต่างจากกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน