การศึกษาพัฒนาการของหลักสูตรภาษาอังกฤษระดับประถมศึกษา ตั้งแต่พุทธศักราช 2435-2528

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย เพื่อศึกษาถึงพัฒนาการของหลักสูตรภาษาอังกฤษระดับประถมศึกษา ตั้งแต่ พ.ศ. 2435 จนถึง พ.ศ.2528 วิธีดำเนินการวิจัย 1. ศึกษาค้นคว้าและรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับหลักสูตรภาษาอังกฤษในสมัยต่าง ๆ ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาค้นคว้า ใช้ข้อมูลปฐมภูมิเป็นส่วนใหญ่ประกอบกับข้อมูลทุติยภูมิ แหล่งข้อมูลดังกล่าวได้แก่ ห้องสมุดของกรม กอง และสถาบันการศึกษาต่าง ๆ 2. สัมภาษณ์บุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับหลักสูตรภาษาอังกฤษในด้านต่าง ๆ 3. รวบรวมข้อมูลที่ได้จากการศึกษาและการสัมภาษณ์มาวิเคราะห์และเปรียบเทียบ เพื่อประมวลหาพัฒนาการของหลักสูตรภาษาอังกฤษในแต่ละสมัย 4. เสนอผลวิเคราะห์ในรูปตาราง แผนภูมิ และการบรรยาย ผลของการวิจัย ความเป็นมาของการเรียนการสอนภาษาอังกฤษในประเทศไทย สรุปได้ดังนี้ การศึกษาภาษาต่างประเทศในประเทศไทยได้เริ่มมาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช สำหรับภาษาอังกฤษนั้นได้เริ่มต้นในปี พ.ศ. 2371 การศึกษาภาษาอังกฤษในช่วงระยะแรกเป็นการศึกษาที่อยู่ในวงจำกัด ในขณะนั้นรัฐบาลไม่ได้มีส่วนในการจัดการศึกษาและยังไม่มีหลักสูตรใช้ สิ่งที่ใช้แทนหลักสูตรคือ หนังสือแบบเรียน ต่อมามีพระราชบัญญัติการสอบวิชา พ.ศ. 2433 ขึ้น เอกสารฉบับนี้ได้ใช้เป็นแนวทางในการจัดการศึกษา ซึ่งนับได้ว่าเป็นจุดเริ่มต้นของการกำหนดเนื้อหาวิชาต่าง ๆ รวมทั้งวิชาภาษาอังกฤษในหลักสูตรของไทย ต่อมาได้แก้ไขจนกลายเป็นหลักสูตรฉบับหนึ่ง ในปี พ.ศ. 2438 ภาษาอังกฤษได้ถูกกำหนดให้เป็นวิชาเลือกในระดับมัธยมศึกษา และต่อมาในปี พ.ศ.2452 ได้ถูกกำหนดให้เรียนในระดับประถมศึกษา ซึ่งเรียกว่า "ชั้นประถมพิเศษ" และ เป็นวิชาสามัญบังคับในหลักสูตรประโยคประถมศึกษาตอนปลาย พ.ศ. 2503 ให้เรียนตั้งแต่ระดับประถมศึกษาตอนปลายขึ้นไป ในปัจจุบันภาษาอังกฤษกลับมาเป็นวิชาเลือกในกลุ่มประสบการณ์พิเศษตามหลักสูตรประถมศึกษา พ.ศ. 2521 ผู้วิจัยได้ศึกษาวิเคราะห์องค์บระกอบของหลักสูตรฉบับต่าง ๆ 5 ประเด็น คือ ความมุ่งหมาย เนื้อหาวิชา อัตราเวลาเรียน กระบวนการเรียนการสอนและการวัดและประเมินผล ดังนี้ 1. ความมุ่งหมายของหลักสูตรในแต่ละสมัยมุ่งเน้นทักษะในด้านต่าง ๆ แตกต่างกันไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพความต้องการของสังคม กล่าวคือในสมัยเริ่มแรกที่มีการสอนนั้น ต้องการที่จะให้ผู้เรียนได้รู้ภาษาอังกฤษ มีความเข้าใจในความหมายที่ใช้ในการติดต่อกัน และให้เข้าใจในวัฒนธรรมตะวันตก ต่อมาความมุ่งหมายเน้นด้านการศึกษาต่อในต่างประเทศและรับราชการ ในสมัยหลังความมุ่งหมายเปลี่ยนไปคือ มามุ่งในการพัฒนาทักษะทั้ง 4 คือ การฟัง การพูด การอ่าน และการเขียน โดยเฉพาะด้านการอ่านและการเขียน แต่ในปัจจุบันความมุ่งหมายของการสอนภาษาอังกฤษได้มุ่งเน้นทักษะในการใช้ภาษาเพื่อการสื่อสารให้สอดคล้องกับการดำรงชีวิตในสังคมปัจจุบัน 2. เนื้อหาวิชา ในระยะแรกการกำหนดเนื้อหาวิชา มีความสอดคล้องกับความมุ่งหมายที่ตั้งไว้ โดยเนื้อหาเน้นในด้านการแปล ซึ่งมุ่งให้มีความรู้ทางภาษา กฎเกณฑ์และไวยากรณ์ต่าง ๆ ไม่ได้เน้นทักษะในด้านการฟังและการพูด ในสมัยต่อมา เนื้อหาวิชาภาษาอังกฤษได้กำหนดให้เรียน โดยแยกตามทักษะทั้ง 4 ให้ได้มีโอกาสฝึกทักษะการฟังและการพูดมากขึ้น ปัจจุบันเนื้อหาวิชาภาษาอังกฤษ ได้กำหนดให้มีความสอดคล้องกับความสนใจของนักเรียน และมุ่งเน้นให้มีความสามารถในการใช้ภาษา 3. อัตราเวลาเรียนของหลักสูตรในระยะแรกไม่ได้กำหนดเวลาลงไปอย่างแน่นอน ต่อมาได้กำหนดเวลาเรียนไว้รวมกับวิชาภาษาไทย เมื่อมีการกำหนดเป็นวิชาบังคับหรือวิชาเลือกแล้ว จึงกำหนดให้เรียนสัปดาห์ละ 5 ชั่วโมง 4. กระบวนการเรียนการสอนในสมัยแรกยังไม่เป็นแบบแผนที่แน่นอน ครูผู้สอนเป็นผู้กำหนดวิธีการสอนเอง โดยเน้นให้มีความรู้ทางภาษา จึงใช้วิธีการสอนด้วยการแปล ครูเป็นศูนย์กลางของการเรียนการสอน มีหนังสือแบบเรียนเป็นสื่อ ต่อมาได้มีการนำนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษาเข้ามาช่วยในการเรียนการสอนมากขึ้น ในปัจจุบันการเรียนการสอนเปลี่ยนไปคือเน้นในการใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร นักเรียนสามารถใช้ภาษาได้โดยใช้กลุ่มเป็นศูนย์กลางในการฝึก และใช้กิจกรรมเป็นเครื่องมือ นักเรียนเป็นศูนย์กลางของการเรียนการสอน 5. การวัดและประเมินผล ในหลักสูตรระยะแรกใช้วิธีสอบความรู้เกี่ยวกับภาษา คือ กฎเกณฑ์ไวยากรณ์ต่าง ๆ เป็นแบบทดสอบแบบอัตนัย ต่อมาจึงเปลี่ยนวิธีการสอบโดยใช้วิธีการต่าง ๆ เพื่อให้สามารถทดสอบความสามารถในการใช้ภาษาของนักเรียนได้กว้างขวางขึ้น จึงมีการทดสอบในทุกทักษะ และมีลักษณะ เป็นข้อสอบแบบปรนัย การทดสอบมีความมุ่งหมายเปลี่ยนไป คือต้องการที่จะทดสอบเพื่อปรับปรุงการเรียนการสอน เช่นเดียวกับต้องการที่จะวัดความรู้ของนักเรียน