Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบและปัจจัยที่มีผลต่อที่อยู่อาศัยประเภทบ้านเดี่ยวในเขตชุมชนเมืองนครหลวงเวียงจันทร์ โดยการสำรวจ บันทึกภาพถ่าย และการสังเกต พร้อมกับรังวัดอาคารเพื่อเป็นข้อมูลประกอบและการสัมภาษณ์นักวิชาการและผู้เชี่ยวชาญที่เกียวข้อง โดยมีอาคารตัวอย่างในการวิจัย จำนวน 34 หลัง ผลของการวิจัยพบว่าที่อยู่อาศัยประเภทบ้านเดี่ยวในเชตชุมชนเมืองนครหลวงเวียงจันทร์ มีรูปแบบหลายประเภท เป็นไปตามปัจจัยด้านต่างๆ คือลักษณะภูมิประเทศ สภาพดินฟ้าอากาศ และสิ่งแวดล้อม สภาพเศรษฐกิจ สภาพสังคมและแบบแผนการดำรงชีวิต เทคโนโลยีและความรู้ทางการก่อสร้าง ข้อกำหนดและกฎระเบียบควบคุมการก่อสร้าง ช่างผู้ออกแบบ ที่ส่งผลต่อรูปแบบบ้านเดี่ยวจากการปลูกสร้างในช่วงเวลาที่ต่างกัน 2 ช่วงเวลา ช่วงที่ 1 บ้านที่ปลูกสร้างในช่วงสมัยฝรั่งเศสปกครอง ระหว่างปี พ.ศ. 2436-2497 แบ่งออกเป็น 2 ประเภท (1) บ้านข้าราชการ มีรูปแบบหรูหราและโอ่อ่าตามแบบอย่างตะวันตก รูปทรงทึบตัน ตัวบ้านปลูกสร้างบนพื้นราบ มีการแบ่งกั้นเนื้อที่ใช้สอยเป็นห้องแยกเป็นสัดส่วนชัดเจน (2) บ้านราษฎร มีรูปแบบเรียบง่ายตามแบบบ้านเรือนลาวดั้งเดิม แต่มีขนาดและรูปทรงใหญ่กว่า ตัวบ้านยกเสาสูงจากพื้นดินมีการแบ่งกั้นเนื้อที่ใช้สอยบางส่วนตามความจำเป็น ช่วงที่ 2 บ้านที่ปลูกสร้างในช่วงหลังฝรั่งเศสปกครอง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2497-ปัจจุบัน แบ่งออกเป็น 3 ประเภท (1) บ้านแบบตั้งเดิม เป็นเพิงพักอาศัยขนาดเล็ก ยกเสาสูงลักษณะชั่วคราวสามารถรื้อถอนได้ง่าย ภายในบ้านไม่มีการกั้นแบ่งเนื้อที่ และมีบันไดอยู่ภายนอกบ้าน มักใช้ไม้ไผ่หรือวัสดุที่หาได้ง่ายจากธรรมชาติเป็นโครงสร้าง (2) บ้านแบบสมัยเก่า เป็นอาคารเรียบง่าย ตรงไปตรงมา มักเป็นบ้านไม้ยกเสาสูงใต้ถุนโล่งหรือบ้านครึ่งปูนครึ้งไม้ ลักษณะถาวร ภายในมีการแบ่งกั้นเนื้อที่ใช้สอยบางส่วนตามความจำเป็นและมีบันไดอยู่ภายนอกบ้าน (3) บ้านแบบสมัยใหม่ มีรูปแบบซับซ้อน ปลูกสร้างบนพื้นราบ ภายในมีการกั้นแบ่งเนื้อที่ใช้สอยเป็นห้องแยกเป็นสัดส่วนชัดเจนและมีการตกแต่งเฟอร์นิเจอร์ตามประโยชน์ใช้สอยสมัยใหม่ มีบันไดอยู่ภายในอาคาร โครงสร้างบ้านเป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก ใช้วัสดุสำเร็จรูปในการก่อสร้างจึงมีความมั่นคงแข็งแรง
