Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา โอกาสในการแสดงบทบาทคาดหวังของผู้สูงอายุและปัจจัยที่มีอิทธิพลในการแสดงบทบาทคาดหวังของผู้สูงอายุในครอบครัว โดยเก็บรวบรวมข้อมูลและประเมินผลอย่างเป็นระบบ จากการสัมภาษณ์ผู้สูงอายุแบบเจาะลึก ในเขตอำเภอวัดโบสถ์ จังหวัดพิษณุโลก จำนวน 347 คน ซึ่งการสัมภาษณ์ผู้วิจัยใช้วิธีในการสัมภาษณ์แบบสอบถามผู้สูงอายุด้วยตนเอง การวิเคราะห์ข้อมูลผู้วิจัยได้นำข้อมูลมาประมวลผล วิเคราะห์ผลด้วยวิธีการทางสถิติ โดยใช้โปรแกรม SPSS/PC สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลคือ การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ไควสแควร์ ฟีเและคราเมอร์วี เพื่อทดสอบด้วยค่าความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 ผลการวิจัยพบว่า ผู้สูงอายุได้แสดงบทบาทในด้านการอบรมสั่งสอนสมาชิกในครอบครัว การให้คำปรึกษาแนะนำสมาชิกในครอบครัว และการแบ่งเบาภาระในครอบครัว ในระดับค่อนข้างสูง และพบว่าผู้สูงอายุ ได้แสดงบทบาทคาดหวังในครอบครัว ในระดับฅํ่า ในเรื่องเกี่ยวกับการว่ากล่าวตักเตือน เมื่อเขยหรือสะใภ้ ประพฤติตนนอกลู่นอกทาง ซึ่งมีค่าร้อยละ 55.6 การให้คำปรึกษาแนะนำเรื่องความขัดแย้งในครอบครัวแก่บุตร สะใภ้ และเขย ซึ่งมีค่าร้อยละ 58.8 และในด้านการทำงานเพื่อหารายได้มาช่วยเหลือครอบครัว ซึ่งมีค่าร้อยละ 54.2 พบว่า ปัจจัยที่มีผลทำให้การแสดงบทบาทคาดหวังของผู้สูงอายุในครอบครัว ในระดับสูงได้แก่ สถานภาพการสมรส ระดับการศึกษา อายุ และสุขภาพ ซึ่งมีค่านัยสำคัญทางสถิติที่ตํ่ากว่า 0.05 และปัจจัยที่ทำให้การแสดงบทบาทคาดหวังของผู้สูงอายุในครอบครัว ในระดับตํ่า ได้แก่ปัจจัยด้านฐานะทางเศรษฐกิจ บุคลิกภาพต่วนบุคคล และตำแหน่งทางสังคมซึ่งมีค่านัยสำคัญทางสถิติที่สูงกว่า 0.05
