การวิเคราะห์ธาตุในฝุ่นจากอากาศโดยใช้เทคนิคการเรืองรังสีเอกซ์

อุทัย ติยะวิสุทธิ์ศรี

dc.contributor.advisor	ธัชชัย สุมิตร
dc.contributor.author	อุทัย ติยะวิสุทธิ์ศรี
dc.contributor.other	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. บัณฑิตวิทยาลัย
dc.date.accessioned	2021-05-28T06:17:47Z
dc.date.available	2021-05-28T06:17:47Z
dc.date.issued	2535
dc.identifier.isbn	9745816248
dc.identifier.uri	http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/73589
dc.description	วิทยานิพนธ์ (วศ.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2535	en_US
dc.description.abstract	การวิเคราะห์ธาตุในฝันจากอากาศโดยเทคนิคการเรืองรังสีเอกซ์ใช้ทั้งระบบ WDX และ EDX การวิเคราะห์ธาตุปริมาณน้อย ได้แก่ ตะกั่ว แมงกานีส โบรมีน นิกเกิล สังกะสี เหล็ก ทิเทเนียม โครเมียม ทองแดง และกำมะถัน ด้วยระบบ WDX พบว่าขีดจํากัดในการวิเคราะห์ธาตุเหล่านี้บน กระดาษกรองเซลลูโลส (Whatman เบอร์ 41) ขนาดพื้นที่ 9.621 ตารางเซนติเมตร มีค่าเป็น 0.22 0.15 0.14 0.09 0.10 0.20 0.21 0.18 0.09 และ 2.10 ไมโครกรัม ตามลำดับ จาก การเปรียบเทียบผลวิเคราะห์ที่ได้รับกับวิธีอินดัคทีฟลิคับเปิลพลาสมาอิมิชชันสเปคโทรเมตรี และ อะตอมมิคแอบสอร์บชันสเปคโทรโฟโตเมตรี พบว่าค่าที่ได้อยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับ สำหรับธาตุหลักที่เป็นส่วนประกอบของฝุ่นจากอากาศ วิเคราะห์ด้วยระบบ EDX การแก้ไข ผลรบกวนเนื่องจากแมทริกซ์ทำโดยใช้วิธีอัตราส่วนของพีคต่อค่าแบคกราวน์ นอกจากนี้ ยังศึกษาถึงการใช้กล้องจุลทรรศน์อิเลคตรอนแบบส่องกราด ที่ติดตั้งหน่วยวิเคราะห์ รังสีเอกซ์เรื่องระบบ EDX เพื่อศึกษาขนาด รูปร่าง และธาตุที่เป็นส่วนประกอบของอนุภาคฝุ่นขนาดเล็กจากอากาศ จากการวิเคราะห์ตัวอย่างฝุ่นจากอากาศ บริเวณศูนย์เครื่องมือวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พบว่า ค่าเฉลี่ยของปริมาณธาตุหลักในฝุ่นเป็นดังนี้ ธาตุอะลูมิเนียม ซิลิกอน โปแตสเซียม แคลเซียม เหล็ก และกำมะถัน มีค่าเป็นร้อยละโดยน้าหนัก ตามลำดับดังนี้ 6.32 22.04 1.80 10.36 1.82 และ 4.17 สำหรับธาตุปริมาณน้อยบางธาตุ เช่น ตะกั่ว แมงกานีส โบรมีน นิกเกิล สังกะสี ทเทเนียม และทองแดง มีค่าเป็น 2.08, 0.272 0.512 0.443 3.635 1.775 และ 2.066 มิลลิกรัม ต่อ กรัม ตามลำดับ สำหรับตัวอย่างฝุ่นจากอากาศ บริเวณอำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี พบว่า ค่าเฉลี่ยของปริมาณธาตุหลักในฝุ่นเป็นดังนี้ ธาตุอะลูมิเนียม ซิลิกอน โปแตสเซียม แคลเซียม เหล็ก และกำมะถัน มีค่าเป็น ร้อยละโดยน้าหนัก ตามลำดับดังนี้ 7.41 32.18 2.87 2.72 2.07 และ 2.31สำหรับธาตุปริมาณน้อยบางธาตุ เช่น ตะกั่ว แมงกานีส โบรมีน นิกเกิล สังกะสี ทเทเนียม และทองแดง มีค่าเป็น 0.486 0.551 0.428 0.523 0.205 2.944 และ 0.604 มิลลิกรัม ต่อ กรัม ตามลำดับ
dc.description.abstractalternative	Elemental analysis of airborne particulates by using X-ray fluorescence technique was studied by both Energy Dispersive (EDX) and Wavelength Dispersive (WDX) systems. WDX system was used to analyse trace elements such as Pb, Mn, Br, Ni, Zn, Fe, Ti, Cr, Cu and s. The detection limit of these elements on 9.621 square centimeter cellulose filter (Whatman No.41) were 0.22, 0.15, 0.14, 0.09, 0.10, 0.20, 0.21, 0.18, 0.09 and 2.10 ug respectively. Comparative results of the x-ray fluorescence and the ICP-AES and AAS were found to be acceptable values. EDX system was chosen to analyse the major elements of airborne particulates. The peak-to-background ratio method was used to correct matrix effects of varied chemical composition of samples. Additionally, scanning electron microscope with energy dispersive x-ray analyzer (ED-SEM) was used, in this work, to analyse the size, shape, and chemical composition of micro-particle in airborne particulates. Field measurements were carried out in urban area (at Scientific and Technological Research Equipment Centre, Chulalongkorn University, Bangkok). Average chemical composition of airborne particulates in this area for major elements Al, Si, K, Ca, Fe and S were 6.32, 22.04, 1.80, 10.36, 1.82 and 4.17 % by weight respectively, and those for some trace elements Pb, Mn, Br, Ni, Zn, Ti and Cu were 2.084, 0.272, 0.512, 0.443, 3.635, 1.775 and 2.066 mg/g respectively. In Amphoe Sriracha Chon-buri province, the average chemical composition of airborne particulates for major elements Al, Si, K, Ca, Fe and S were 7.41, 32.18, 2.87, 2.72, 2.07 and 2.31 % by weight respectively, and those for some trace elements Pb, Mn, Br, Ni, Zn, Ti and Cu were 0.486, 0.551, 0.428, 0.523, 0.205, 2.944 and 0.604 mg/g respectively.
dc.language.iso	th	en_US
dc.publisher	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.rights	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.subject	ฝุ่น -- การวิเคราะห์	en_US
dc.subject	รังสีเอกซ์	en_US
dc.subject	Dust -- Analysis	en_US
dc.subject	X-rays	en_US
dc.title	การวิเคราะห์ธาตุในฝุ่นจากอากาศโดยใช้เทคนิคการเรืองรังสีเอกซ์	en_US
dc.title.alternative	Elemental analysis of airborne particulates using x-ray fluorescence techneque	en_US
dc.type	Thesis	en_US
dc.degree.name	วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต	en_US
dc.degree.level	ปริญญาโท	en_US
dc.degree.discipline	นิวเคลียร์เทคโนโลยี	en_US
dc.degree.grantor	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.email.advisor	Tatchai.S@Chula.ac.th