สารที่มีฤทธิ์ต้านมะเร็งด้วยกลไกการยับยั้งเอนไซม์โทโพไอซอเมอเรสจากต้นสำเภา : รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์

Abstract

งานวิจัยนี้ได้ทำการศึกษาสำเภา ที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Chaetocarpus castanocarpus (Roxb.) Thwaites จัดอยู๋ในวงศ์ Euphorbiaceae ซึ่งขึ้นในพื้นที่ในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) บริเวณเกาะแสมสาร จังหวัดชลบุรี ต้นสำเภาได้ถูกนำมาศึกษาและพบว่าสารสกัดหยาบเมทานอลมีฤทธิ์ต้านมะเร็งด้วยกลไกการยับยั้งเอนไซม์โทโพไอซอเมอเรส 1 (topoisomerase I) ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำหน้าที่ในการคลายเกลียวของดีเอ็นเอชนิด supercoil (supercoiled DNA) ดังนั้นการยับยั้งการทำงานของเอนไซม์โทโพไอซอเมอเรส 1 จะส่งผลรบกวนกระบวนการจำลองตัวเองของดีเอ็นเอและการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็ง ซึ่งสามารถนำหลักการนี้มาพัฒนาเพื่อค้นหายารักษาโรคมะเร็งได้ คณะผู้ดำเนินการวิจัยได้แยกสารสำคัญที่มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์โทโพไอซอเมอเรส 1 จากต้นสำเภาด้วยเทคนิคทางโครมาโทกราฟี แล้วทำการตรวจสอบฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์โทโพไอซอเมอเรส 1 ด้วยวิธี Yeast cell-based assay ซึ่งใช้ยีสต์ Saccharomyces cerevisiae สายพันธุ์ RS190 ที่ผ่านการตัดต่อพันธุกรรมโดยการแทนที่ยีนเอนไซม์โทโพไอซอเมอเรส 1 ของยีสต์ด้วยยีนจากพืช Arabidopsis thaliana ผลการวิจัยสามารถแยกสารบริสุทธิ์จากต้นสำเภาได้เป็นครั้งแรก คือสาร b1 และ f3 โดยสาร b1 คือ 3-acetyl aleuritolic acid ส่วนสาร f3 นั้นจะต้องทำการพิสูจน์สูตรโครงสร้างต่อไป