Abstract:
งานวิจัยนี้ ต้องการวิเคราะห์และสังเคราะห์บทบาทของพระสงฆ์นักพัฒนาในภาคอีสาน ซึ่งนับเป็นบทบาทที่มีการเปลี่ยนแปลงไปตามภาวการณ์เปลี่ยนแปลงทางสังคมในสังคมไทย ข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยนี้ประกอบด้วยข้อมูลจากการสัมภาษณ์เจาะลึกพระสงฆ์นักพัฒนา ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้นำและชาวบ้านในชุมชนที่พระสงฆ์นักพัฒนาทำงานอยู่ และข้อมูลจากการสัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ของรัฐและองค์กรพัฒนาเอกชน ที่เคยมีประสบการณ์ในการทำงานร่วมกับพระสงฆ์นักพัฒนาด้วย ผลการศึกษาวิจัยนี้ แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าพระสงฆ์นักพัฒนาไม่ใช่ผลผลิตทั้งของโครงการและนโยบายของรัฐ หรือของกิจกรรมและการสนับสนุนขององค์กรพัฒนาเอกชน บทบาทการพัฒนาของพระสงฆ์เป็นรูปแบบหนึ่งของวิถีปฏิบัติแบบพุทธศาสนาชาวบ้านระหว่างพระสงฆ์และชาวบ้านในท้องถิ่น ปัจจัยภายในท้องถิ่นมีอิทธิพลที่เด่นชัดต่อแรงจูงใจและการตัดสินใจแสดงบทบาทการพัฒนาของพระสงฆ์ โดยปัญหาต่างๆที่เกิดขึ้นในชุมชนคือแรงจูงใจสำคัญ อย่างไรก็ตามศักยภาพและความสามารถของพระสงฆ์ที่จะส่งเสริมกิจกรรมการพัฒนาต่างๆ มีส่วนเกี่ยวเนื่องกับความสัมพันธ์ทางศาสนาและสังคมระหว่างพระสงฆ์และชาวบ้านในชุมชน ถ้าพระสงฆ์ไม่มีความสัมพันธ์ที่ดีกับชาวบ้านและได้รับความศรัทธาน้อยจากชาวบ้าน พระสงฆ์ก็จะไม่สามารถส่งเสริมกิจกรรมการพัฒนาต่างๆในชุมชนได้ และหลังจากที่ได้ทำงานพัฒนาแล้วถ้าพระสงฆ์ไม่สามารถรักษาความสัมพันธ์ที่ดีและศรัทธาที่ได้รับจากชาวบ้านไว้ได้ พระสงฆ์ก็จะไม่สามารถสานต่อกิกรรมการการพัฒนาได้ ทั้งนี้ธรรมชาติของกิจกรรมสังฆพัฒนานั้นมีส่วนสัมพันธ์อย่างลึกซึ่งกับความต้องการจำเป็นของชาวบ้าน ซึ่งเป็นกลุ่มเป้าหมายแท้จริงของงานสังฆพัฒนา
