การประเมินปริมาณน้ำที่จำเป็นของพืชในพื้นที่แอ่งน้ำบาดาลระยอง

Abstract

แอ่งน้ำบาดาลระยอง ตั้งอยู่ทางภาคตะวันออกของประเทศไทย เป็นส่วนหนึ่งของเขตพื้นที่เศรษฐกิจพิเศษ ซึ่งการขยายตัวของเศรษฐกิจและการเพิ่มขึ้นของประชากร ย่อมส่งผลต่อการใช้ทรัพยากรต่าง ๆ ในพื้นที่เพิ่มมากขึ้นตามไปด้วย โดยเฉพาะการใช้น้ำ โดยในพื้นที่ศึกษานี้ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่เกษตรกรรมกว่า 60 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งในบางปีเกิดภาวะขาดแคลนน้ำในพื้นที่ ส่งผลให้ภาคเกษตรกรรมได้รับผลกระทบ จึงมีการนำน้ำบาดาลมาใช้ แต่หากใช้ในปริมาณที่มากเกินไป ทำให้น้ำทะเลรุกล้ำได้ ดังนั้นการศึกษาจึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการใช้น้ำของพืชเศรษฐกิจในพื้นที่แอ่งน้ำบากาลระยอง โดยใช้โปรแกรม FAO CROPWAT 8.0 ซึ่งอาศัยข้อมูลสภาพภูมิอากาศ ข้อมูลดิน ข้อมูลพืชและพื้นที่เพาะปลูก ในช่วงปี พ.ศ. 2557-2562 และนำผลการประเมินไปวิเคราะห์หาความสัมพันธ์กับระดับน้ำบาดาลของชั้นน้ำระดับตื้นในพื้นที่ จากการศึกษาพบว่า พืชมีปริมาณการใช้น้ำเฉลี่ย 1,868.08 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี โดยได้รับน้ำจากฝนใช้การชลประทาน และน้ำบาลดาล โดยปีที่มีความต้องการน้ำเพิ่มเติมมากที่สุดคือปี พ.ศ. 2559 เท่ากับ 1,189.45 ล้านลูกบาศก์เมตร พืชที่มีปริมาณการใช้น้ำและมีความต้องการน้ำเพิ่มเติมมากที่สุดคือ ยางพารา และในช่วงเดือนที่มีปริมาณการใช้น้ำมาก คือ ช่วงเดือนเมษายนถึงเดือนสิงหาคม แต่เดือนที่ต้องการน้ำเพิ่มเติมมากที่สุด คือ เดือนธันวาคม และเดือนที่มีความต้องการน้ำน้อยที่สุด คือ เดือนกันยายนและเดือนตุลาคม โดยในบางปี เดือนดังกล่าวไม่ต้องการน้ำเพิ่มเติมเลย นอกจากนี้ จากข้อมูลระดับน้ำบาดาลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559-2562 พบว่า ระดับน้ำบาดาลเฉลี่ยมีแนวโน้มลดลงโดยสัมพันธ์กับปริมาณฝนใช้การ (R² = 0.617) แต่ไม่เห็นความสัมพันธ์กับความต้องการน้ำของพืชอย่างชัดเจน