การศึกษาและพัฒนาแมนแนนโอลิโกแซคคาไรด์เพื่อใช้เป็นสารเสริมฤทธิ์วัคซีน

Abstract

ในปัจจุบันสารเสริมฤทธิ์ที่ผ่านการรับรองและได้รับใบอนุญาตให้ใช้ได้ในคนนั้นยังคงมีปัญหาในการใช้งาน คือ ไม่สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้ได้ในทิศทางที่ต้องการได้อย่างเหมาะสม ไม่สามารถใช้ได้กับวัคซีนทุกชนิด และมีคุณสมบัติทางเคมีที่ไม่สามารถเข้ากันได้กับแอนติเจนบางชนิด ดังนั้นการพัฒนาสารเสริมฤทธิ์ชนิดใหม่จึงเป็นปัจจัยสำคัญช่วยในการพัฒนาวัคซีนให้ประสบความสำเร็จ จากปัญหาดังกล่าวข้างต้น แผนงานวิจัยนี้ จึงมีเป้าหมายหลักในการพัฒนาสารเสริมฤทธิ์วัคซีนชนิดใหม่ เพื่อให้มีทางเลือกมากขึ้นในการนำไปใช้ประโยชน์ในการป้องกันและรักษาโรค ซึ่งคณะผู้วิจัยมีความสนใจในการศึกษาและพัฒนาสารแมนแนนออลิโกแชคคาไรด์ เนื่องเป็นสารคาร์โบไฮเดรตธรรมชาติ สามารถถูกย่อยสลายได้ในร่างกายและไม่มีเมตาโบไลท์ที่เป็นพิษ และสามารถกระตุ้นการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากหลักฐานการศึกษาที่ผ่านมาพบว่าแมนแนนของเชื้อรา Saccharomyces cerevisiae ซึ่งเป็นเชื้อราไม่ก่อโรค (non-pathogenic fungi) และ Candida spp. ซึ่งเป็นเชื้อราที่พบได้ในร่างกายมนุษย์ (commensal fungi) มีคุณสมบัติในการกระตุ้นภูมิคุ้นกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังมีหลักฐานแสดงว่าแมนแนนที่มีโครงสร้างแตกต่างกันจะสามารถกระตุ้นการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันได้แตกต่างกันด้วย ผลผลิตหลักที่จะได้จากแผนงานวิจัยนี้ คือ ชนิดแมนแนนที่สามารถกระตุ้นการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้คณะผู้วิจัยมีความคาดหวังว่าการร่วมมือกันระหว่างสหสาขาวิชาในแผนงานวิจัยนี้ จะสามารถพัฒนาองค์ความรู้และนวัติกรรมเพื่อก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดทางการแพทย์ และเพื่อสร้างสมดุลทางเศรษฐกิจของประเทศไทยในอนาคต