ปัจจัยที่สัมพันธ์กับพิษต่อไตในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัดกลุ่มแพลตินัม

Abstract

การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงสังเกตเพื่อหาปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตจากยาเคมีบำบัดกลุ่มแพลตินัมในผู้ป่วยมะเร็งชาวไทย เก็บข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยที่อายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป ที่ได้รับสูตรยาเคมีบำบัดกลุ่มแพลตินัม ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ระหว่างวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2561 ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ. 2561 โดยการประเมินพิษต่อไตประเมินจากระดับซีรัมครีเอทินีนที่เพิ่มขึ้นจากค่าพื้นฐานอย่างน้อยร้อยละ 25 ในการศึกษามีผู้ป่วย 240 คน อายุเฉลี่ย 55.6 ± 12.6 ปี เป็นเพศหญิงร้อยละ 55 ส่วนใหญ่เป็นมะเร็งระบบทางเดินอาหาร ร้อยละ 36.3 เป็นมะเร็งระยะแพร่กระจายร้อยละ 60 โดยส่วนใหญ่จะได้รับยาเคมีบำบัดกลุ่มแพลตินัมร่วมกับยาเคมีบำบัดชนิดอื่นในการรักษาร้อยละ 70.4 และได้รับรังสีรักษาร่วมด้วยร้อยละ 32.9 พบอุบัติการณ์การเกิดพิษต่อไต 63 คน (ร้อยละ 26.3) ผลการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณพบว่ามีปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตจากยาเคมีบำบัดกลุ่มแพลตินัมทั้งหมด 5 ปัจจัย โดยเป็นปัจจัยเสี่ยง 4 ปัจจัย ได้แก่ มีคะแนนสมรรถภาพร่างกาย ECOG PS 2 (ORadj = 11.447, 95%CI 1.84-71.40, p = 0.009) น้ำหนักตัวตั้งแต่ 60 กิโลกรัมขึ้นไป (ORadj = 2.200, 95%CI 1.05-4.63, p = 0.038) มีโรคประจำตัวตั้งแต่ 2 โรคขึ้นไป (ORadj = 2.884, 95%CI 1.30-6.38, p = 0.009) และโรคมะเร็งในระยะลุกลาม (ORadj = 4.595, 95%CI 1.30-16.28, p = 0.018) และปัจจัยป้องกัน 1 ปัจจัย คือ การได้รับคาร์โบพลาตินหรือออกซาลิพลาติน (ORadj = 0.107, 95%CI 0.05-0.23, p < 0.001)

โดยสรุป ผู้ป่วยมะเร็งชาวไทยที่ได้รับสูตรยาเคมีบำบัดกลุ่มแพลตินัมประมาณ 1 ใน 4 เกิดพิษต่อไต ผลการวิจัยที่ได้อาจนำมาใช้ประโยชน์เป็นเครื่องมือในการคัดกรองเพื่อค้นหาผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดพิษต่อไต ทั้งนี้เพื่อที่จะได้มีการติดตามค่าการทำงานของไตอย่างใกล้ชิด และป้องกันพิษต่อไตที่อาจจะเกิดขึ้นจากการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดกลุ่มแพลตินัม