แนวทางการส่งเสริมความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาครูโดยใช้การสัมภาษณ์ด้วยการกำหนดสถานการณ์และงานเป็นฐาน

Abstract

การที่นักศึกษาครูมีความตั้งใจประกอบอาชีพครูลดลงหลังจบการศึกษา ส่งผลกระทบต่อการศึกษาของประเทศ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์การวิจัย 4 ข้อ ดังนี้ 1) เพื่อวิเคราะห์สถานการณ์ที่มีผลต่อความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาครู โดยใช้การสัมภาษณ์ด้วยการกำหนดสถานการณ์และงานเป็นฐาน 2) เพื่อศึกษาระดับความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาครู 3) เพื่อวิเคราะห์ความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาครู โดยใช้การสัมภาษณ์ด้วยการกำหนดสถานการณ์และงานเป็นฐาน และ 4) เพื่อสังเคราะห์แนวทางในการส่งเสริมความตั้งใจประกอบอาชีพครูสำหรับนักศึกษาครู การวิจัยแบ่งเป็น 3 ระยะได้แก่ ระยะที่ 1 ศึกษาสถานการณ์ที่ส่งผลต่อความตั้งใจประกอบอาชีพครูและข้อเสนอแนะในการส่งเสริมความตั้งใจประกอบอาชีพครูด้วยการสัมภาษณ์ด้วยการกำหนดสถานการณ์และงานเป็นฐาน มีผู้ให้ข้อมูล 12 คน ประกอบเวย ครูต้นแบบ ครูในโรงเรียนด้อยโอกาส ครูที่มีปัญหาการจัดการเรียนการสอน และครูที่มีปัญหาพฤติกรรมนักเรียน ระยะที่ 2.1 ศึกษาระดับความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาด้วยแบบสอบถามที่พัฒนามาจากข้อมูลที่ได้ในระยะที่ 1 และความคิดเห็นต่อการดำเนินการของหลักสูตร ของนักศึกษาครูทั้งสิ้น 217 คน และระยะที่ 2.2 ศึกษาข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้การสัมภาษณ์ด้วยการกำหนดสถานการณ์และงานเป็นฐาน เกี่ยวกับความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาที่ตอบแบบสอบถามในระยะที่ 2.1 จำนวน 12 คน ที่มีการเปลี่ยนแปลงของความตั้งใจประกอบอาชีพครู 6 ลักษณะได้แก่ 1) เพิ่มขึ้น 2) ลดลง 3) คงที่ในระดับสูง 4) คงที่ในระดับกลาง 5) คงที่ในระดับต่ำ และ 6) ไม่คงที่ และข้อเสนอแนะในการดำเนินการของหลักสูตร และระยะที่ 3 สังเคราะห์เป็นร่างแนวทางส่งเสริมความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาครูและให้ผู้ทรงคุณวุฒิ ตรวจสอบความเหมาสมและปรับแก้ไขให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. สถานการณ์ที่มีผลต่อความตั้งใจประกอบอาชีพครูในมุมมองของครู ประกอบด้วย 7 กลุ่มสถานการณ์หลัก ได้แก่ 1) พฤติกรรมและการเรียนรู้ของผู้เรียนไม่เหมาะสม 2) การขาดความพร้อมของครอบครัวและความร่วมมือของชุมชน 3) การปรับตัวไม่ได้ของครูในโรงเรียนด้อยโอกาส 4) ความขัดแย้งในการทำงานกับเพื่อนครูในโรงเรียน 5) ระบบการบริหารของโรงเรียนไม่มีประสิทธิภาพ 6) การจัดการเรียนการสอนไม่เป็นไปตามแผนที่วางไว้ และ 7) มีภาระงานนอกเหนือการสอนเป็นจำนวนมาก 2. โดยภาพรวมนักศึกษามีระดับความตั้งใจประกอบอาชีพครูใน 3 ช่วงเวลา ดังนี้ 1) ช่วงเริ่มศึกษา อยู่ในระดับปานกลาง (3.32) 2) ช่วงระหว่างศึกษา อยู่ในระดับปานกลาง (3.12) และ 3) ช่วงฝึกประสบการณ์วิชาชีพครู อยู่ในระดับปานกลาง (3.07) โดยมีลักษณะการเปลี่ยนแปลงของระดับความตั้งใจประกอบอาชีพครู 6 ลักษณะ ตามลำดับต่อไปนี้ 1) คงที่ในระดับกลาง และลดลง ( กลุ่มละ 26.27%) 2) ไม่คงที่ (24.42%) 3) เพิ่มขึ้น (15.21%) 4) คงที่ในระดับสูง (5.07%) และ 5) คงที่ในระดับต่ำ (1.38%) ตามลำดับ 3. ผลการวิเคราะห์ความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาครูในมุมมองของนักศึกษาพบว่า ความตั้งใจประกอบอาชีพครูของนักศึกษาลดลงเนื่องจากสถานการณ์ 13 ข้อ ได้แก่ 1) การคัดเลือกนักศึกษาที่ไม่อยากเป็นครูเข้ามาในหลักสูตร 2) การสอนของอาจารย์ไม่เหมาะสม 3) อาจารย์ดูแลนักศึกษาไม่เหมาะสม 4) การมอบหมายภาระงานในรายวิชาที่ไม่เหมาะสม 5) การประเมินผลการเรียนรู้ในรายวิชาไม่เหมาะสม 6) สื่อการสอนไม่เหมาะสม 7) เนื้อหาวิชาซ้ำซ้อนกับวิชาอื่น 8) ขาดความรู้ในการทำวิจัย 9) ไม่มีประสบการณ์เกี่ยวกับงานนอกเหนืองานสอน 10) กฏระเบียบเคร่งครัด 11) สภาพการฝึกประสบการณ์วิชาชีพครูไม่เหมาะสม 12) ครูพี่เลี้ยงมีคุณสมบัติไม่เหมาะสม และ13) การขาดข้อมูลเกี่ยวกับการประกอบอาชีพทางการศึกษา 4. แนวทางในการส่งเสริมความตั้งใจประกอบอาชีพครูสำหรับนักศึกษาครู แบ่งเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ต้องส่งเสริม/พัฒนาความตั้งใจประกอบอาชีพครู สำหรับนักศึกษากลุ่มที่มีความตั้งใจประกอบอาชีพครูลดลง คงที่ระดับกลาง คงที่ระดับต่ำ และไม่คงที่ ได้แก่การดำเนินการของหลักสูตร 10 ข้อ การดำเนินการของอาจารย์ 5 ข้อ การดำเนินการของนักศึกษา 3 ข้อ และการดำเนินการของครูพี่เลี้ยงและโรงเรียน 2 ข้อ กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่ต้องรักษาระดับ/ยกระดับความตั้งใจประกอบอาชีพครู สำหรับนักศึกษากลุ่มที่มีความตั้งใจประกอบอาชีพครูเพิ่มขึ้นและคงที่ระดับสูง ได้แก่การดำเนินการของหลักสูตร 4 ข้อ การดำเนินการของอาจารย์ 3 ข้อ การดำเนินการของนักศึกษา 2 ข้อ และการดำเนินการของครูพี่เลี้ยงและโรงเรียน 2 ข้อ ผลการประเมินความเหมาะสมของแนวทางการส่งเสริมความตั้งใจประกอบอาชีพครูจากผู้ทรงคุณวุฒิ ได้ว่าในด้านความชัดเจนอยู่ในระดับมาก (4.00) และด้านความเป็นไปได้ในการปฏิบัติอยู่ในระดับมากที่สุด (4.50)