การกลายเป็นคำไวยากรณ์ของ “ใน” ในภาษาไทย

เอกชิต สุขประสงค์

dc.contributor.advisor	วิภาส โพธิแพทย์
dc.contributor.author	เอกชิต สุขประสงค์
dc.contributor.other	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. คณะอักษรศาสตร์
dc.date.accessioned	2022-09-16T04:33:22Z
dc.date.available	2022-09-16T04:33:22Z
dc.date.issued	2563
dc.identifier.uri	http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/80515
dc.description	วิทยานิพนธ์ (อ.ม.) -- จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2563	en_US
dc.description.abstract	วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์หมวดคำและความหมายเชิงไวยากรณ์ของคำว่า “ใน” ตั้งแต่สมัยสุโขทัยจนถึงสมัยปัจจุบัน ตามปริบททางอรรถวากยสัมพันธ์ และวิเคราะห์กระบวนการ กลายเป็นคำไวยากรณ์ของคำว่า “ใน” ตามแนวคิดของไฮเนอและคูเทวา (2007) ผู้วิจัยเก็บข้อมูลคำว่า “ใน” ในสมัยสุโขทัยจากจารึก 37 หลักตามหนังสือ “ประชุมจารึกภาคที่ 8 จารึกสุโขทัย” สมัยอยุธยาจนถึงสมัยปัจจุบัน จากจดหมายเหตุ พงศาวดาร บันทึก กฎหมาย ประชุมประกาศ คำให้การ ตำรา พระบรมราชาธิบาย เรื่องสั้น นวนิยาย พระราชสาส์น และพระราชหัตถเลขา รวม 50 เล่ม ซึ่งผู้วิจัยเลือกศึกษาเฉพาะ 30 หน้าแรกของแต่ละเล่ม และเก็บข้อมูลคำว่า “ใน” ในทุกสมัยที่ปรากฏเป็นคำเดี่ยวเท่านั้น ผลการวิจัย พบว่า คำว่า “ใน” มีทั้งสิ้น 2 หมวดคำ ได้แก่ 1. หมวดคำบุพบท และ 2. หมวดคำเชื่อมนาม นอกจากนี้ คำว่า “ใน” มีทั้งสิ้น 10 ความหมาย ได้แก่ 1. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางพื้นที่แบบปิดล้อม” 2. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางเวลา” 3. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางสังคม” 4. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางความเป็นเจ้าของ” 5. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางเอกสาร หรือข้อความ” 6. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางบุคคล” 7. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางจำนวน” 8. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางความรู้สึกนึกคิด” 9. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางการกระทำ” และ 10. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางเรื่อง ประเด็น หรือหัวข้อ” คำว่า “ใน” เกิดการขยายความหมายเชิงไวยากรณ์ ซึ่งเป็นการขยายความหมายภายในหมวดคำเดียวกัน ความหมายใหม่ที่เพิ่มขึ้นจากความหมายในสมัยก่อนหน้า มี 8 ความหมาย ได้แก่ 1. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางเวลา” 2. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางสังคม” 3. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางเอกสารหรือข้อความ” 4. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางจำนวน” 5. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางเรื่อง ประเด็น หรือหัวข้อ” 6. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางบุคคล” 7. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางความรู้สึกนึกคิด” และ 8. ความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางการกระทำ” ความหมายที่ 1-7 พัฒนามาจากความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางพื้นที่แบบปิดล้อม” ส่วนความหมายที่ 8 พัฒนามาจากความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางสังคม” และความหมาย “บอกความสัมพันธ์ทางเรื่อง ประเด็น หรือหัวข้อ” ซึ่งความหมายทั้ง 8 ความหมายเหล่านี้เกิดจากกระบวนการกลายเป็นคำไวยากรณ์ 2 กระบวนการ ได้แก่ 1. การขยายขอบเขต และ 2. การจางลงทางความหมาย	en_US
dc.description.abstractalternative	The purpose of this thesis is to analyze the word categories and the grammatical meanings of the word /naj/ from the Sukhothai to the present period and analyze the grammaticalization of the word /naj/ according to the concept of Heine and Kuteva (2007). The data are collected from 37 inscriptions in the Sukhothai period according to the book “The 8th Session Inscriptions, Sukhothai Inscriptions” and in the Ayutthaya-present period from the archives, the chronicles, the records, the laws, the meeting announcements, the testimonies, the texts, the royal strategies, the short stories, the novels, the royal messages and the royal writings, totally 50 volumes. The researcher chooses to study only the first 30 pages of each book and collects only the monomorphemic word /naj/ in every period. It is found that the word /naj/ has 2 word categories, namely preposition and noun phrase connector. In addition, the word /naj/ has 10 grammatical meanings, namely the meaning “spatial relation”, “temporal relation”, “social relation”, “possessive relation”, “textual relation”, “inter-personal relation”, “quantitative relation”, “cognitive relation”, “actional relation” and “topical relation”. The grammatical meaning extension of the word /naj/ appears in the same word category. There are 8 new meanings of the word /naj/ which are added from the past. The meaning “temporal relation”, “social relation”, “textual relation”, “quantitative relation”, “topical relation”, “inter-personal relation”, and “cognitive relation” develop from the meaning “spatial relation”. In addition, the meaning “actional relation” develops from the meanings “social relation” and “topical relation”. These 8 meanings relate to 2 grammatical processes, namely the extension and the semantic bleaching.	en_US
dc.language.iso	th	en_US
dc.publisher	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.relation.uri	http://doi.org/10.58837/CHULA.THE.2020.951
dc.rights	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.subject	ภาษาไทย -- ไวยากรณ์
dc.subject	Thai language -- Grammar
dc.title	การกลายเป็นคำไวยากรณ์ของ “ใน” ในภาษาไทย	en_US
dc.title.alternative	GRAMMATICALIZATION OF /naj/ IN THAI	en_US
dc.type	Thesis	en_US
dc.degree.name	อักษรศาสตรมหาบัณฑิต	en_US
dc.degree.level	ปริญญาโท	en_US
dc.degree.discipline	ภาษาไทย	en_US
dc.degree.grantor	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.identifier.DOI	10.58837/CHULA.THE.2020.951