กลยุทธ์การบริหารวิชาการโรงเรียนปฐมวัยตามแนวคิดทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษากรอบแนวคิดการบริหารวิชาการโรงเรียนปฐมวัยตามแนวคิดทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ 2) เพื่อวิเคราะห์ความต้องการจำเป็นของการพัฒนาการบริหารวิชาการโรงเรียนปฐมวัยตามแนวคิดทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ และ 3) เพื่อพัฒนากลยุทธ์การบริหารวิชาการโรงเรียนปฐมวัยตามแนวคิดทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ โดยใช้วิธีวิจัยแบบผสมวิธีพหุระยะ (Multi-phase Mixed Method) เก็บรวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ ผู้อำนวยการโรงเรียน รองผู้อำนวยการโรงเรียนฝ่ายวิชาการหรือหัวหน้างานวิชาการ และครูผู้สอนชั้นปฐมวัย รวมจำนวน 832 คน สุ่มตัวอย่างโรงเรียนและผู้ให้ข้อมูลแบบหลายขั้นตอน (Multi-stage Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบประเมินกรอบแนวคิด แบบสอบถามสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ และแบบประเมินร่างกลยุทธ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์หา ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าดัชนีความต้องการจำเป็น (PNImodified) และการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) กรอบแนวคิดการบริหารวิชาการโรงเรียนปฐมวัย ประกอบด้วยงาน 5 ด้าน ได้แก่ (1) การพัฒนาหลักสูตร (2) การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ (3) การพัฒนาสื่อและแหล่งเรียนรู้ (4) การวัดและประเมินผล (5) การนิเทศการศึกษา และกรอบแนวคิดทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ ประกอบด้วย 5 ด้าน ได้แก่ (1) ความจำขณะใช้งาน (2) การยั้งคิดไตร่ตรอง (3) การยืดหยุ่นทางความคิด (4) การควบคุมอารมณ์ (5) การวางแผนและการจัดการ 2) ความต้องการจำเป็น สูงสุดอันดับหนึ่ง คือ การพัฒนาสื่อและแหล่งเรียนรู้ รองลงมา คือ การพัฒนาหลักสูตร การวัดและประเมินพัฒนาการ การนิเทศการศึกษา และการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ เมื่อพิจารณาเป็นรายทักษะ ทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จที่มีความต้องการจำเป็นสูงที่สุด คือ การยั้งคิดไตร่ตรอง รองลงมาคือ การยืดหยุ่นทางความคิด ความจำขณะใช้งาน การควบคุมอารมณ์ การวางแผนและการจัดการ 3) กลยุทธ์การบริหารวิชาการโรงเรียนปฐมวัยตามแนวคิดทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ ประกอบด้วย 5 กลยุทธ์หลัก คือ (1) ปฏิรูปหลักสูตร มุ่งพัฒนาให้ผู้เรียนมีทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ ด้านความจำขณะใช้งานและด้านการยั้งคิดไตร่ตรอง ประกอบด้วย 2 กลยุทธ์รอง 5 วิธีดำเนินการ (2) พลิกโฉมสื่อและแหล่งเรียนรู้ พัฒนาให้ผู้เรียนมีทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ ด้านการควบคุมอารมณ์ ด้านการวางแผนและการจัดการ และด้านการยั้งคิดไตร่ตรอง ประกอบด้วย 2 กลยุทธ์รอง 5 วิธีดำเนินการ (3) ปรับเปลี่ยนระบบการวัดและประเมินพัฒนาการ เพื่อเสริมสร้างทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ ด้านการยั้งคิดไตร่ตรอง และด้านการยืดหยุ่นทางความคิดของผู้เรียน ประกอบด้วย 2 กลยุทธ์รอง 8 วิธีดำเนินการ (4) เปลี่ยนแปลงระบบการนิเทศครูด้านการพัฒนาทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จด้านการยืดหยุ่นทางความคิด และด้านการยั้งคิดไตร่ตรองของผู้เรียน ประกอบด้วย 2 กลยุทธ์รอง 8 วิธีดำเนินการ และ (5) พัฒนาสมรรถนะครูในการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ที่เสริมสร้างทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จด้านการยั้งคิดไตร่ตรอง และด้านความจำขณะใช้งาน ประกอบด้วย 2 กลยุทธ์รอง 9 วิธีดำเนินการ