รูปแบบกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์

Abstract

รูปแบบกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันของกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์ 2) วิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์ และ 3) นำเสนอรูปแบบกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยผสานวิธี คือ เกษตรกรอินทรีย์จำนวน 56 คนเป็นผู้ตอบแบบสอบถาม และเกษตรกรจำนวน 30 คนเป็นผู้ถูกสัมภาษณ์ โดยใช้เกณฑ์จากประสบการณ์และการอบรมด้านเกษตรอินทรีย์ และสนทนากลุ่ม จำนวน 5 คน ได้แก่ เกษตรกรต้นแบบอินทรีย์ นักวิชาการการเกษตร ตัวแทนกลุ่มเกษตรอินทรีย์ เจ้าหน้าที่สนับสนุน เจ้าหน้าที่องค์กรภาครัฐได้ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยใช้เครื่องมือวิจัยคือแบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม และวิเคราะห์ข้อมูลด้วย ความถี่ ค่าเฉลี่ย ค่าร้อยละ และการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์เป็นดังนี้ 1) กระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมของเกษตรกรเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์ ภาพรวมอยู่ในระดับมาก (M = 3.64) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านเรียงตามลำดับ คือ ด้านวางแผน (M = 3.77) ด้านร่วมกิจกรรม (M = 3.77) ด้านรับผลประโยชน์ (M = 3.75) ด้านแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (M = 3.65) และด้านการประเมินผล (M = 3.63) อยู่ในระดับมาก และ ด้านร่วมรับรู้ปัญหา (M = 3.38) อยู่ในระดับปานกลาง 2) ปัจจัยที่ส่งผลต่อกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์ ภาพรวมอยู่ในระดับมาก (M = 4.12) ปัจจัยภายในภาพรวม (M = 4.55) ระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน ด้านบุคคล (M = 4.59) ด้านผู้นำ (M = 4.51) อยู่ในระดับมากที่สุด และปัจจัยภายนอกในภาพรวม (M = 3.70) อยู่ในระดับมาก ด้านเศรษฐกิจ (M = 4.27) และด้านนโยบายเกษตรอินทรีย์ (M = 3.69) อยู่ในระดับมาก รองลงมา คือ ด้านสังคม (M = 3.47) และด้านสภาพแวดล้อม (M = 3.34) อยู่ในระดับปานกลาง ตามลำดับ 3) รูปแบบกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์ เป็นรูปแบบกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมที่เป็นการรวมกลุ่มของเกษตรกรอินทรีย์ เพื่อให้เกษตรกรอินทรีย์มีแนวปฏิบัติที่ดีในการทำเกษตรอินทรีย์เป็นลำดับขั้นตอน มีการพัฒนาเกษตรกรอินทรีย์ตามนโยบายเกษตรอินทรีย์ ทำให้เกษตรกรมีการเรียนรู้และพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า รูปแบบกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการจัดการผลไม้อินทรีย์ ส่งผลต่อคุณภาพผลไม้อินทรีย์ ที่มีการดำเนินการตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำของเกษตรกรอย่างครบวงจรและขยายเครือข่ายด้านเกษตรอินทรีย์ในพื้นที่อื่นได้ รวมทั้งเป็นฐานข้อมูลความสำเร็จของชุมชนที่สามารถนำไปปรับใช้ ประยุกต์ใช้ และบูรณาการให้กับกลุ่มเกษตรอินทรีย์อื่นที่สนใจได้ เพื่อรองรับความเชื่อมั่นต่อผู้บริโภคและหน่วยงานอื่นที่สนใจได้นำไปปฏิบัติเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชากรในชุมชนและพัฒนาเศรษฐกิจของชุมชนให้มีความยั่งยืนต่อไป