Abstract:
จากการศึกษาพบว่า การกำหนดบทบาทของผู้พิพากษาสมทบในศาลทรัพย์สินทางปัญญา และการค้าระหว่างประเทศยังไม่บรรลุวัตถุประสงค์ของกฎหมายทั้งหมด ที่ให้มีผู้พิพากษาสมทบในศาลนี้เพื่อให้การพิจารณาพิพากษาคดีซึ่งต้องการความเชี่ยวชาญเป็นพิเศษเป็นไปอย่างถูกต้องเที่ยงธรรมสอดคล้องกับแนวปฏิบัติสากลระหว่างประเทศ เนื่องจากการกำหนดให้ผู้พิพากษาสมทบเป็นองค์คณะในทุกคดีไม่สอดคล้องกับทางปฏิบัติที่มีคดีจำนวนมากที่ไม่ต้องการความเชี่ยวชาญเป็นพิเศษและไม่มีประเด็นด้านความเชี่ยวชาญที่ผู้พิพากษาสมทบจะวินิจฉัย ทำให้ผู้พิพากษาสมทบไม่มีบทบาทในการวินิจฉัยคดีนั้นอย่างแท้จริง และยังทำให้เกิดความจำเป็นในการรับผู้พิพากษาสมทบจำนวนมากซึ่งเป็นปัจจัยประการหนึ่งที่ทำให้การคัดสรรผู้พิพากษาสมทบไม่อาจกระทำอย่างเข้มงวดเพื่อให้ได้ผู้ที่มีความรู้ความชำนาญอย่างแท้จริงได้ นอกจากนี้ยังมีปัญหาเรื่องความเป็นกลางของผู้พิพากษาสมทบและการนำประมวลจริยธรรมข้าราชการตุลาการมาบังคับใช้กับผู้พิพากษาสมทบว่าทำได้เพียงใด ผู้วิจัยเสนอแนะให้แก้ไขบทบัญญัติมาตรา 19 แห่ง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลทรัพย์สินทางปัญญาฯ ให้มีความยืดหยุ่นโดยกำหนดให้องค์คณะผู้พิพากษาในคดีทั่วไปประกอบด้วยผู้พิพากษาประจำสองคน เฉพาะคดีที่มีข้อยุ่งยากเกี่ยวกับความเชี่ยวชาญเฉพาะทางหรือมีลักษณะอันควรได้รับการวินิจฉัยจากผู้พิพากษาสมทบจึงให้มีผู้พิพากษาสมทบร่วมเป็นองค์คณะอีกคนหนึ่ง ยกเลิกการกำหนดหน้าที่เวรปฏิบัติการของผู้พิพากษาสมทบ และแก้ไขคุณสมบัติด้านความรู้ความเชี่ยวชาญของผู้พิพากษาสมทบตามมาตรา 15(4) ให้มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้นรวมถึงประกาศรายชื่อผู้สมัครในแต่ละขั้นตอนของการคัดเลือกผู้สมัครเพื่อความโปร่งใส การระมัดระวังไม่จ่ายสำนวนแก่ผู้พิพากษาสมทบที่มีส่วนได้เสียในคดี การนำจริยธรรมตุลาการมาใช้กับผู้พิพากษาสมทบอนุโลมใช้โดยคำนึงถึงการรักษาอุดมการณ์ของตุลาการ
