ความสัมพันธ์ของดัชนีการกระตุ้นเซลล์เยื่อบุหลอดเลือดต่อพยากรณ์ของโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองนอนฮอดจ์กินบีเซลล์ชนิดตัวใหญ่

Abstract

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของดัชนีการกระตุ้นหลอดเลือด (endothelial activation and stress index, EASIX) ต่อพยากรณ์โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลืองบีเซลล์ชนิดตัวใหญ่ (diffuse large B cell lymphoma, DLBCL) ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดร่วมกับริทูซิแมบ

วิธีการวิจัย เป็นการศึกษาโดยเก็บรวบรวมข้อมูลผู้ป่วยมะเร็งต่อมน้ำเหลือง DLBCL อายุ 18-80 ปี ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดร่วมกับริทูซิแมบในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ระหว่างเดือนมกราคม 2555 และเดือนธันวาคม 2565 โดยเก็บข้อมูลทางคลินิก ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ และข้อมูลทางพยาธิวิทยาจากเวชระเบียน ค่า EASIX คำนวณจากค่าครีอะทีนีน (serum creatinine) แลกเตทดีไฮโดรจีเนส (lactate dehydrogenase, LDH) และระดับเกล็ดเลือด มีการเก็บข้อมูลการดำเนินโรคในรูปแบบของอัตราการปลอดโรคและอัตราการรอดชีวิต และใช้การวิเคราะห์ Cox proportional hazards เพื่อประเมินผลของ EASIX ต่อการดำเนินโรค

ผลการศึกษา มีผู้ป่วยเข้าร่วมงานวิจัยจำนวน 323 คน ค่ามัธยฐานของ EASIX เท่ากับ 1.00 (พิสัย 0.17-136.94) และเมื่อใช้ receiver operating characteristic curve จะได้ค่า cutoff ของ EASIX ที่เหมาะสมเท่ากับ 1.07 จำแนกผู้ป่วยเป็นกลุ่ม EASIX ต่ำ (174 คน, ร้อยละ 53.9) และกลุ่ม EASIX สูง (149 คน, ร้อยละ 46.1) ผู้ป่วยกลุ่ม EASIX สูงมีระยะของโรคที่สูงกว่า มีก้อนขนาดใหญ่มากกว่า มี ECOG performance status ที่แย่กว่า และยังสัมพันธ์กับความเสี่ยงของโรคที่มากกว่าประเมินโดยลักษณะทางคลินิก นอกจากนี้ผู้ป่วยกลุ่ม EASIX สูงมีอัตราการตอบสนองต่อการรักษาต่ำกว่าผู้ป่วยกลุ่ม EASIX ต่ำ (ร้อยละ 94.5 เทียบกับร้อยละ 88.0, p=0.034) จากการติดตามผู้ป่วยด้วยระยะเวลามัธยฐานเท่ากับ 34.6 เดือน พบว่ามีผู้ป่วยมีโรคกลับเป็นซ้ำ 79 คน และเสียชีวิต 96 คน ผู้ป่วยกลุ่ม EASIX สูงมีอัตราการปลอดโรคที่ต่ำกว่า (ร้อยละ 53.4 เทียบกับร้อยละ 81.5 ที่ 2 ปี, p<0.001) และมีอัตราการรอดชีวิตที่ต่ำกว่า (ร้อยละ 64.4 เทียบกับร้อยละ 88.7 ที่ 2 ปี, p<0.001) จากการวิเคราะห์แบบพหุปัจจัยพบว่า ปัจจัยอายุมาก โรคที่มีก้อนขนาดใหญ่ ระดับ performance status ที่ไม่ดี และค่า EASIX สูง มีความสัมพันธ์กับอัตราการรอดชีวิตที่ลดลง

สรุป ในโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง DLBCL ค่า EASIX สูงสัมพันธ์กับการดำเนินโรคที่ไม่ดี อนึ่ง ควรมีการศึกษาเพิ่มเติมในกลุ่มประชากรที่ใหญ่ขึ้น เพื่อยืนยันประโยชน์ของ EASIX ในแง่ความสามารถในการพยากรณ์โรคและการจำแนกผู้ป่วยกลุ่มความเสี่ยงสูง