การศึกษาเปรียบเทียบเรื่องอิเหนาฉบับไทยกับเรื่องอินเหนาฉบับลาว : ความสัมพันธ์ระหว่างสองสำนวน และลักษณะเด่นของฉบับลาว : รายงานการวิจัย

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์การวิจัย 2 ประการ ประการแรก มุ่งศึกษาเปรียบเทียบความสัมพันธ์ระหว่างเรื่องอิเหนาฉบับไทยกับเรื่องอินเหนาฉบับลาว ที่หอสมุดแห่งชาติลาวจัดพิมพ์ปี พ.ศ. 2513 และประการที่สอง มุ่งศึกษาลักษณะเด่นของเรื่องอินเหนาฉบับลาวที่ต่างไปจากฉบับไทย ผลการวิจัยพบว่า เรื่องอิเหนาฉบับลาวซึ่งมีเนื้อหาเริ่มตั้งแต่ตอนจระกาส่งช่างเขียนไปวาดรูปบุดสะบาจนถึงตอนท้าวกะหนังหนิงส่งทูตไปสู่ขอบุดสะบาให้โอรส ที่มีมาจากบทละครในเรื่องอิเหนา พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทั้งในด้านเนื้อหา ด้านบทบาทและลักษณะตัวละคร ด้านกลวิธีพรรณนาบทอาบน้ำแต่งตัว ด้านกลวิธีพรรณนาบทชมธรรมชาติ ด้านกลวิธีพรรณนาบทชมพาหนะ ด้านกลวิธีพรรณนาการรับราชทูต และด้านการใช้ถ้อยคำสำนวน ขณะเดียวกันเรื่องอินเหนาฉบับลาวก็แสดงลักษณะเด่นที่แตกต่างจากเรื่องอิเหนาฉบับไทยหลายประการซึ่งมีความสอดคล้องกับขนบวรรณคดีลาวและจุดประสงค์ที่แต่งขึ้นเพื่อให้อ่านทำนองลำ ลักษณะเด่นประการแรก เรื่องอินเหนาฉบับลาวมีการเพิ่มบทบาทและความสำคัญของตัวละครจระกาและตตัวละครบริวาร เช่น ยายมด และเสนาทหาร ให้มี่ความโดดเด่นต่างไปจากตัวละครเดียวกันในฉบับของไทย ประการที่สอง เรื่องอิเหนาฉบับลาวมีการเพิ่มและขยายบทพรรณนาธรรมชาติหลายช่วงให้โดดเด่นกว่าฉบับไทยจนกลายเป็นบทพรรณนาที่โดดเด่นที่สุดในเรื่อง และการขยายบทพรรณนาอื่น ๆ เช่น บทชมขบวนเสด็จ และบทชมโฉม ให้ละเอียดกว่าฉบับของไทย ประการที่สาม เรื่องอิเหนาฉบับลาวแทรกวัฒนธรรมประเพณีและวิถีชีวิตของสังคมลาวด้านต่าง ๆ เข้าไปสร้างสีสันให้แก่เรื่องอย่างกลมกลืน ได้แก่ การละเล่นและมหรสพความบันเทิงแบบลาว และอาหารการกินแบบลาว ประการสุดท้าย เรื่องอิเหนาฉบับลาวมีการสร้างความงามทางวรรณศิลป์อย่างโดดเด่นหลายลักษณะ ทั้งความงามด้านเสียง ความงามด้านคำ และความงามด้านความหมาย ความงามดังกล่าวนี้กวีลาวได้สร้างขึ้นอย่างประณีตโดยการผสมผสานขบวนวรรณศิลป์ลาวกับอัจฉริยภาพเฉพาะตัวกวี ลักษณะร่วมและลักษณะเด่นที่แตกต่างกันระหว่างเรื่องอินเหนาฉบับไทยกับเรื่องอินเหนาฉบับลาวนี้แสดงให้เห็นความสัมพันธ์เชิงวรรณศิลป์ระหว่างไทยกับลาวและแสดงให้เห็นภูมิปัญญาของกวีลาวในการปรับสร้างเรื่องอินเหนาฉบับลาวให้กลายเป็นวรรณคดีประจำชาตที่มีลักษณะเด่นสอดคล้องกับขนบวรรณคดีลาวและจุดประสงค์ของการใช้ควบคู่กับการแสดงอัจฉริยภาพเฉพาะตัวของตน