Abstract:
เอนไซม์ glucose 6-phosphate dehydrogenase (G6PD) เป็นเอนไซม์ที่พบได้ในทุกเซลล์ของร่างกาย มีหน้าที่สร้าง nicotinamide adenine dinucleotide (NADPH) จากวิถี pentose phosphate pathway (PPP) เพื่อช่วยป้องกันภาวะ oxidative stress ภายในเซลล์ด้วยการรักษาระดับ reduced glutathione (GSH) ความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับเอนไซม์ G6PD ส่งผลกระทบต่อเซลล์จากภาวะ oxidative stress เช่น ภาวะพร่องเอนไซม์ G6PD สามารถเหนี่ยวนำให้เซลล์ไตเกิด apoptosis และ nephropathy นอกจากนี้ยังพบภาวะพร่องเอนไซม์ G6PD เพิ่มสูงขึ้นในผู้ป่วยเบาหวานเมื่อเทียบกับคนปกติ ด้วยเหตุนี้จึงเป็นที่มาของการศึกษาวิจัยบทบาทของภาวะพร่องเอนไซม์ G6PD ในเซลล์ไตร่วมกับความเป็นพิษของน้ำตาลต่อความเสื่อมของไต และประสิทธิภาพของสารสกัดสมุนไพรไทยต่อการป้องกันและยับยั้งความเสื่อมของไตอันเนื่องมาจากภาวะพร่องเอนไซม์ G6PD และเบาหวาน จากการเพาะเลี้ยงเซลล์ไต HEK293 ร่วมกับน้ำตาลความเข้มข้น 12.5 และ 25 mMol/L พบว่าน้ำตาลที่ความเข้มข้นสูงมีผลทำให้ cell viability ลดลง (84.37±2.11% (p=0.025) และ 75.10±9.22% (p=0.002) ตามลำดับ) และระดับ ROS เพิ่มขึ้น (1.25±0.06 (p=0.008) และ 1.45±0.20 (p<0.001) ตามลำดับ) อย่างมีนัยสำคัญเมื่อเปรียบเทียบกับเซลล์ในกลุ่มควบคุม ซึ่งแสดงให้เห็นว่า oxidative stress เป็นปัจจัยสำคัญของภาวะเบาหวานที่กระตุ้นให้เกิดความเสื่อมของเซลล์ไต เมื่อ oxidative stress ในเซลล์ไม่สมดุล เซลล์ย่อมตอบสนองด้วยการเพิ่มระดับการแสดงออกของเอนไซม์กลุ่ม antioxidant ดังจะเห็นได้จากการตอบสนองของยีน G6PD, GSH-Px และ CAT ที่มีการแสดงออกมากขึ้นเมื่อเลี้ยงในระดับน้ำตาลที่ 12.5 และ 25 mMol/L (G6PD: 1.42±0.38 (p=0.196) และ 3.36±0.48 (p<0.001), GSH-Px: 1.47±0.50 (p=0.130) และ 2.08±0.29 (p=0.007), CAT: 1.38±0.14 (p=0.038) และ 1.28±0.31 (p=0.113) ตามลำดับ) แต่เมื่อ G6PD ของเซลล์ถูก knockdown เพื่อจาลองสภาวะพร่องเอนไซม์ G6PD พบว่าจำนวน cell viability ของ HEK293 ลดน้อยลงไปอีก (78.37±3.27% (p<0.001) และ 65.95±5.78% (p<0.001) ตามลำดับ) ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเอนไซม์ G6PD มีความสำคัญต่อการป้องกันความเสื่อมของไตจากความเป็นพิษของน้ำตาล ด้วยเหตุนี้ผู้วิจัยจะได้ดำเนินการติดตาม pathway ที่เกี่ยวข้องในการควบคุมการแสดงออกของเอนไซม์ G6PD อันเนื่องมาจากภาวะไตจากเบาหวานต่อไป และจากการทดสอบประสิทธิภาพของ coumarin ที่มีฤทธิ์ในการป้องกันภาวะ oxidative stress และลดการอักเสบ กลับพบว่า coumarin ไม่สามารถป้องกันการเสื่อมของเซลล์ไตจากความเป็นพิษของน้ำตาลได้ ด้วยเหตุนี้ผู้วิจัยจะได้นำสารสกัดอื่นที่มีฤทธิ์ในการป้องกันภาวะ oxidative stress และลดการอักเสบมาทดสอบแทน เช่น มะนาวผง (lime powder) มาทดสอบต่อไป
