ผลที่ผู้อยู่อาศัยได้รับจากการพัฒนาลานตลาดในโครงการบ้านเอื้ออาทร : กรณีศึกษา โครงการบ้านเอื้ออาทรลาดกระบัง 2 และ โครงการบ้านเอื้ออาทรร่มเกล้า

Abstract

โครงการบ้านเอื้ออาทรโดยการเคหะแห่งชาติ ประกอบด้วยที่อยู่อาศัย และองค์ประกอบชุมชนที่ครบครัน โดยมี ลานตลาด เพื่อทั้งให้บริการและเป็นแหล่งงานให้กับผู้อยู่อาศัยในชุมชน เพื่อเสริมสร้างความมั่นคงในการอยู่อาศัย เสริมสร้างเศรษฐกิจที่ดีและเสริมสร้างสายสัมพันธ์อันดีภายในชุมชน งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดและเป้าหมายในการพัฒนาลานตลาดในโครงการบ้านเอื้ออาทร กับผลที่ผู้อยู่อาศัยได้รับจากการพัฒนาลานตลาด โดยคัดเลือกโครงการบ้านเอื้ออาทรลาดกระบัง 2 และโครงการบ้านเอื้ออาทรร่มเกล้า เป็นกรณีศึกษา โดยใช้วิธีการการสังเกตุ การสัมภาษณ์ และแบบสอบถามผู้อยู่อาศัยทั้งผู้อยู่อาศัยทั่วไปและผู้อยู่อาศัยที่เป็นผู้ประกอบการค้าในลานตลาด

การศึกษาพบว่า โครงการบ้านเอื้ออาทรลาดกระบัง 2 ตั้งอยู่ที่ถนนประชาพัฒนา เขตลาดกระบัง ด้านหน้าโครงการมีตลาดนัด 1 ตลาด และมินิมาร์ท 1 ร้าน มีผู้อยู่อาศัย 6,390 หน่วย มีลานตลาดภายในโครงการ 3 ลานตลาด ตั้งอยู่บริเวณด้านหน้าโครงการ 2 ลานตลาด และอยู่ภายในโครงการ อีก 1 ลานตลาด มีร้านค้ารวมกันทั้งสิ้น 44 ร้าน มีผู้อยู่อาศัยในโครงการเป็นผู้ประกอบการค้า 38 ร้าน(ร้อยละ 86 ของจำนวนร้านทั้งหมด) ผู้อยู่อาศัยทั่วไปร้อยละ 64 มาซื้อสินค้าในลานตลาดเป็นประจำ ลานตลาดบริหารงานโดย ผู้อยู่อาศัยในโครงการ 1 ลานตลาด และอดีตผู้อย่าศัยในโครงการ 2 ลานตลาด ผู้อยู่อาศัยมีทัศนคติและความพึงพอใจต่อลานตลาดด้านกายภาพ ในระดับปานกลาง (3.23 เต็ม 5 คะแนน) และ ด้านการบริหารลานตลาด ในระดับปานกลาง (3.31 เต็ม 5 คะแนน) โครงการบ้านเอื้ออาทรร่มเกล้า ตั้งอยู่ที่ถนนเคหะร่มเกล้า เขตลาดกระบัง โดยมีตลาด ศูนย์อาหาร และศูนย์การค้า บริเวณด้านหน้าโครงการ มีที่อยู่อาศัย 6,022 หน่วย มีลานตลาดภายในโครงการ 1 ลานตลาด ตั้งอยู่บริเวณทางเข้าออกด้านหลังโครงการ มีร้านค้าจำนวน 42 โดยทุกร้านค้ามีผู้ประกอบการเป็นผู้อยู่อาศัยในโครงการทั้งหมด ผู้อยู่อาศัยทั่วไปร้อยละ 73.7 มาซื้อสินค้าในลานตลาดเป็นประจำ ลานตลาดบริหารงานโดยบุคคลภายนอกที่สามารถประมูลสิทธิ์ในการบริหารลานตลาดได้ ผู้อยู่มีทัศนคติและความพึงพอใจต่อลานตลาดด้านกายภาพในระดับมาก (3.55 เต็ม 5 คะแนน) และ ด้านการบริหารลานตลาดในระดับมาก (3.50 เต็ม 5 คะแนน) การที่ลานตลาดในโครงการบ้านเอื้ออาทรร่มเกล้ามีคะแนนทัศนคติและความพึงพอใจสูงกว่าและมีสัดส่วนผู้อยู่อาศัยมาใช้ตลาดมากกว่าโครงการบ้านเอื้ออาทรลาดกระบัง 2 เนื่องจาก การเป็นลานตลาดขนาดใหญ่รวมศูนย์เดียวในโครงการ และที่ตั้งของลานตลาดอยู่ห่างจากแหล่งการค้าอื่นมากกว่า มีจำนวนหน่วยที่อยู่อาศัยในระยะ 100 เมตรมากกว่า อาคารลานตลาดมีความกว้างใหญ่และปลอดโปร่งกว่า การมีผู้ค้าทั้งหมดเป็นผู้อยู่อาศัยในโครงการ และผู้ดำเนินการลานตลาดที่มีความสามมารถในการบริหาร

ผลการศึกษาสามารถสรุปข้อดีและข้อจำกัดของลานตลาดในโครงการบ้านเอื้ออาทรทั้ง 2 โครงการ ได้ว่า ลักษณะทางกายภาพของลานตลาดมีข้อดีในด้านที่ตั้งและความสะดวกของผู้อยู่อาศัยในการเดินทางมาลานตลาด ที่จอดรถไม่เพียงพอ แต่ยังมีข้อจำกัดในด้านการจัดแผงร้านค้าเป็นหมวดหมู่และจำนวนที่จอดรถไม่เพียงพอ ด้านการบริหารลานตลาดลานตลาดมีข้อดีในด้าน สินค้ามีราคาที่เหมาะสมกับผู้ซื้อ การจัดเก็บค่าเช่าอย่างเป็นระบบและมีความยืดหยุ่นต่อผู้ค้า แต่ยังมีข้อจำกัดในด้าน การมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นของผู้อยู่อาศัย เกี่ยวกับลานตลาด และ ความหลากหลายและเพียงพอของร้านค้านภายในลานตลาด

เมื่อสรุปผลที่ผู้อยู่อาศัยได้รับกับนโยบายและเป้าหมายของโครงการบ้านเอื้ออาทรพบว่า (1) ด้านความมั่นคงในการอยู่อาศัยพบว่า ลานตลาดเป็นแหล่งจับจ่ายใช้สอยที่มีความสะดวกในการมาใช้งานเป็นที่นิยมของผู้อยู่อาศัย (2) ด้านเศรษฐกิจที่ดีในชุมชนพบว่า ลานตลาดในโครงการบ้านเอื้ออาทรมีส่วนช่วยในด้านการสร้างรายได้ที่สูงเมื่อเทียบกับวุฒิการศึกษาของผู้อยู่อาศัยที่เป็นผู้ประกอบการค้า (3) ด้านความสัมพันธ์ที่ดีในชุมชนพบว่า ผู้อยู่อาศัยมีทัศนคติในเกณฑ์ดีมาก โดยเฉพาะผู้อยู่อาศัยที่เป็นผู้ประกอบการค้า แสดงให้เห็นว่าลานตลาดสามารถสร้างความสัมพันธ์ที่ดีให้ผู้อยู่อาศัยที่มาใช้งานได้ จึงนำมาสู่ข้อเสนอแนะ (1) ด้านลักษณะทางกายภาพของลานตลาดควรกำหนดที่จอดรถยนต์ระยะสั้นและเพิ่มสัดส่วนของพื้นที่จอดรถจักรยานยนตร์ (2) ด้านการบริหารลานตลาดเสนอแนะให้ การเคหะแห่งชาติมีที่มีหน้าที่แนะนำการบริหารลานตลาด เพื่อฝึกฝนให้คนภายในชุมชนในระยะแรก (3) ข้อเสนอแนะต่อโครงการที่อยู่อาศัยขนาดใหญ่ ที่มีหน่วยพักอาศัยตั่งแต่ 3,600 หน่วยขึ้นไป ควรพิจารณา หากไม่มีตลาดอยู่ใกล้โครงการในรัศมีการเดินทาง 45 นาที ควรส่งเสริมให้มีลานตลาดภายในโครงการ