Abstract:
แรคโตพามีน (Ractopamine) เป็นสารในกลุ่มเบต้าอะโกนิสต์ (Beta-Agonist) ที่ถูกห้ามใช้ในประเทศไทย ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงต้องการที่จะพัฒนาและทดสอบความใช้ได้ของวิธี Enzyme linked immunosorbent assay (ELISA) สำหรับตรวจวัดแรคโตพามีนตกค้างในเนื้อสัตว์ เครื่องในสัตว์และอาหารสัตว์ โดยได้เริ่มจากการพัฒนา ELISA 2 รูปแบบคือ indirect competitive ELISA และ direct competitive ELISA จากการทดสอบได้เลือก ELISA รูปแบบ direct competitive ELISA เนื่องจากมีค่าความไวที่สูงกว่าอีกรูปแบบ ค่า IC50 LOQ และ LOD เท่ากับ 0.57, 0.06 และ 0.02 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตรตามลำดับ ทำการทดสอบความใช้ได้ของ direct competitive ELISA สำหรับนำไปตรวจวัดปริมาณแรคโตพามีนตกค้างในตัวอย่างกลุ่มเนื้อสัตว์ (เนื้อหมูและเนื้อโค) กลุ่มเครื่องในสัตว์ (ตับหมู ตับโคและไตหมู) และกลุ่มอาหารสัตว์ (อาหารหมูและอาหารโค) ทดสอบความไวของวิธี ELISA ในสารสกัดตัวอย่างต่างๆ พบว่า LOQ ของตัวอย่างอยู่ในช่วง 0.56-1.90 นาโนกรัมต่อกรัม และค่า LOD ของตัวอย่างอยู่ในช่วง 0.32-0.97 นาโนกรัมต่อกรัม ช่วงของการการตรวจวัดแรคโตพามีนในเนื้อหมูและไตหมูอยู่ที่ 0.4-6.25 นาโนกรัมต่อกรัม ในขณะที่ตัวอย่างอื่น ๆ มีช่วงของการตรวจวัดอยู่ที่ 0.8-12.5 นาโนกรัมต่อกรัม นอกจากนี้ได้ทดสอบการเกิดปฏิกิริยาข้ามพบว่าไม่เกิดปฏิกิริยาข้ามกับสารในกลุ่มเบต้าอะโกนิสต์ ความถูกต้อง (% recovery) และความแม่นยำ (%CV) มีค่าอยู่ในช่วง 64.06-109.80 % และ 6.26-28.87 % ตามลำดับ ค่าความสามารถในการตรวจวัด (CCβ) มีค่าอยู่ที่ 2 นาโนกรัมต่อกรัมสำหรับเนื้อหมูและไตหมู และ 3 นาโนกรัมต่อกรัมในตัวอย่างอื่นๆ โดยมีค่าความผิดพลาดผิดพลาดจากการตรวจวัดน้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 % จากผลการทดสอบดังกล่าวพบว่าวิธี direct competitive ELISA มีค่าการทดสอบอยู่ในช่วงที่ยอมรับได้ตามเกณฑ์ของคณะกรรมาธิการยุโรป (European Commission 2002/657 / EC) และ AOAC ปี 2016 นอกจากนี้ได้เปรียบเทียบค่าความถูกต้องของการวิเคราะห์ด้วยวิธี ELISA และวิธี LC-MS / MS ในตัวอย่างเนื้อหมู, ตับหมูและอาหารหมู พบว่าค่าสหสัมพันธ์ (Correlation coefficient, r) เท่ากับ 0.9948, 0.9991 และ 0.9977 ตามลำดับ แสดงให้เห็นว่าค่าความถูกต้องของการวัดด้วยวิธี ELISA สอดคล้องและไปในแนวทางเดียวกันกับวิธี LC-MS/MS จากผลการทดสอบความใช้ได้สามารถสรุปได้ว่าวิธี direct competitive ELISA ที่พัฒนาขึ้นในงานวิจัยนี้มีความถูกต้อง แม่นยำ และน่าเชื่อถือสามารถนำไปตรวจวัดแรคโตพามีนตกค้างในเนื้อหมู, เนื้อโค ตับหมู, ตับโค, ไตหมู, อาหารหมู และอาหารโค ได้
