ปัญหาการนำหลักการตั้งราคาโอนมาใช้กับภาษีเงินได้นิติบุคคล ตามประมวลรัษฎากร

Abstract

การตกลงราคาระหว่างบริษัทในเครือเดียวกันไม่เป็นไปตามกลไกตลาด แต่จะเป็นไปตามนโยบายธุรกิจของบรรษัทข้ามชาติ ที่ต้องการมีต้นทุนทางภาษีต่ำที่สุด จึงเกิดการหลีกเลี่ยงภาษีโดยการตั้งราคาโอน มาตรา 65ทวิ และมาตรา 65ตรี แห่งประมวลรัษฎากรไม่มีประสิทธิผลในการป้องกันการหลีกเลี่ยงภาษี ผู้เขียนได้ศึกษากฎหมายป้องกันการหลีกเลี่ยงภาษี โดยการตั้งราคาตามประมวลรัษฎากร เปรียบเทียบกับราคาตามหลักการติดต่ออย่างอิสระ จากการศึกษาพบว่า ประมวลรัษฎากรไม่ได้ให้คำนิยามราคาตลาดตามมาตรา 65ทวิ(4) และราคาไม่เกินปกติมาตรา 65ตรี(15) ไว้ว่าควรหมายถึงราคาอะไร และกรณีไม่มีราคาตลาดสำหรับรายการค้านั้นๆ หรือยากที่จะหาราคาตลาดสำหรับรายการค้านั้นๆ ควรใช้ราคาอะไรในการป้องกันการหลีกเลี่ยงภาษี โดยการตั้งราคาโอน กรมสรรพากรให้ความสำคัญแก่รูปแบบตามกฎหมาย มากกว่าเนื้อหาทางธุรกิจการค้า ละมักถือว่าราคาตลาดของสินค้าที่ขายควรสูงกว่าราคาต้นทุน แต่ศาลได้ให้ความหมายของราคาตลาดว่าควรเป็นราคาตามความเป็นจริง ที่ประชาชนทั่วไปสามารถซื้อขายได้ตามปกติ และควรเป็นราคาที่อ้างอิงได้หรือน่าเชื่อถือ หากไม่สามารถหาราคาตลาดได้ วิธีการกำหนดราคาที่เหมาะสม หรือสมเหตุสมผล ก็ถือได้ว่าเป็นราคาตลาดได้ ซึ่งใกล้เคียงกับความหมายราคาตามหลักการติดต่ออย่างอิสระ ซึ่งหมายถึงราคาที่บุคคลที่เป็นอิสระจากกันถึงจะซื้อขายกัน เป็นราคาที่สะท้อนความต้องการที่แท้จริง ของผู้ซื้อที่จะซื้อและของผู้ขายที่จะขายตามกลไกตลาด แต่ราคาติดต่ออย่างอิสระตามวิธีอื่นนอกจากราคาตามวิธี CUP แล้วเป็นราคาที่คำนวณขึ้นหรือกำหนดขึ้น ไม่ใช่ราคาที่มีการซื้อขายกันจริง ในขณะที่ราคาตลาดตามกฎหมายไทย จะต้องเป็นราคาที่มีการซื้อขายกันจริง หากมีการถ่ายเทกำไรระหว่างบุคคลที่เกี่ยวข้องกัน โดยการตั้งราคาโอน ภาระภาษีของบริษัทในเครือเดียวกัน และการจัดเก็บภาษีของรัฐที่เป็นแหล่งเงินได้ย่อมถูกบิดเบือน รัฐจึงควรสามารถปรับปรุงกำไรของบุคคลที่เกี่ยวข้องกัน เพื่อแก้ไขการบิดเบือนนี้ได้ ทำให้บุคคลที่เกี่ยวข้องกันและบุคคลที่เป็นอิสระจากกัน มีภาระภาษีเท่ากันอันสอดคล้องกับหลักความเป็นธรรม ในการเสียภาษีในแนวราบ ข้อตกลงราคาระหว่างบุคคลที่ไม่เกี่ยวข้องกันย่อมเป็นไปตามกลไกตลาด เจ้าพนักงานสรรพากรจึงควรตรวจสอบเฉพาะรายการค้าระหว่างบุคคล ที่เกี่ยวข้อง บทบัญญัติประมวลรัษฎากรในปัจจุบัน ยังมีปัญหาการตีความ "ราคาตลาด" และไม่สามารถนำหลักการติดต่ออย่างอิสระมาใช้อย่างครบถ้วนผู้เขียนจึงเสนอให้มีการแก้ไขประมวลรัษฎากรให้สอดคล้องกับหลักการติดต่ออย่างอิสระของ เพื่อให้การป้องกันการหลีกเลี่ยงภาษาโดยการตั้งราคาโอนมีประสิทธิผลในระยะยาว