Abstract:
การนำระบบมัดจำ-คืนเงินซึ่งเป็นเครื่องมือทางเศรษฐศาสตร์ด้านการตลาดมาใช้ในการจัดการกับกากของผลิตภัณฑ์แบตเตอรีรถยนต์และรถจักรยานยนต์ เพื่อแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม ที่เกิดจากผู้ประกอบการอุตสาหกรรม ผู้ค้าปลีก และผู้บริโภค ซึ่งใช้ทรัพยากรและทำลายสิ่งแวดล้อมอย่างเสรี ก่อให้เกิดผลกระทบภายนอกต่อสังคม และความไม่มีประสิทธิภาพของกฎหมายที่ใช้แก้ปัญหาเนื่องจากมีลักษณะเป็นระบบสั่งการและควบคุม ซึ่งแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุ ระบบมัดจำ-คืนเงินเป็นแนวคิดที่นำ "ราคา" มาใส่ในกลไกทางตลาด เพื่อทำให้สิ่งแวดล้อมมีค่า โดยมีหลักการที่ผลักภาระความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมจากภาครัฐไปสู่ภาคเอกชน กำหนดให้ผู้บริโภคต้องจ่ายค่ามัดจำในขณะซื้อแบตเตอรี่ และจะได้รับคืนเมื่อนำกากแบตเตอรี่กลับมายังร้านค้าปลีก และผู้ประกอบการอุตสาหกรรมต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการบริหารระบบมัดจำ-คืนเงินทั้งหมด ตามหลักผู้ก่อมลพิษเป็นผู้จ่าย ความเป็นไปได้ในการนำระบบมัดจำ-คืนเงินมาบังคับใช้ในประเทศไทย ต้องนำมาบังคับใช้ควบคู่กับกฎหมาย ซึ่งอาจแก้ไขเพิ่มเติมจากกฎหมายที่มีอยู่ในปัจจุบัน หรือการบัญญัติกฎหมายเฉพาะเรื่อง และการนำระบบมัดจำ-คืนเงินมาใช้จัดการกับธุรกิจแบตเตอรี่นั้นไม่ขัดต่อหลักการค้าเสรี เนื่องจากรัฐเข้ามาแทรกแซงเพื่อรักษาผลประโยชน์ของสังคม โดยทำให้ระบบตลาดเกิดการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด และสนับสนุนการแข่งขันทางการค้าภายใต้กฎหมายและสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน
