Abstract:
หลังจากที่พรรคไทยรักไทยได้เข้ามาบริหารประเทศในปี 2544 ได้มีการนำนโยบายประชานิยมมาใช้ ซึ่งมีผลให้อำนาจซื้อของประชาชนเพิ่มมากขึ้น ในช่วงเวลาเดียวกันนั้น อัตราการขยายตัวของทั้งค่าใช้จ่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่ และจำนวนเลขหมายโทรศัพท์เคลื่อนที่ก็เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงมุ่งที่จะศึกษาถึงผลกระทบของนโยบายประชานิยมที่มีต่ออุปสงค์ของโทรศัพท์เคลื่อนที่ เพื่อเป็นประโยชน์ในการนำไปปรับปรุงแก้ไขการดำเนินนโยบายของรัฐบาลต่อไป วิทยานิพนธ์นี้ได้วิเคราะห์พฤติกรรมการบริโภคของครัวเรือนโดยใช้แบบจำลอง Linear Expenditure System (LES) ในการศึกษาผลกระทบดังกล่าว โดยประมาณค่าแบบ Seemingly Unrelated Regression ใช้ข้อมูลจากการสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือนปี 2545 ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ และข้อมูลราคาจากสำนักดัชนีเศรษฐกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า นอกเหนือจากโครงการ 30 บาทรักษาทุกโรค ที่ทำให้แนวโน้มการบริโภคโทรศัพท์เคลื่อนที่เพิ่มขึ้น เฉพาะในภาคกลาง แล้ว โครงการอื่นๆ อีก 3 โครงการ คือ โครงการกองทุนหมู่บ้านฯ โครงการพักชำระหนี้ฯ และโครงการธนาคารประชาชน ล้วนทำให้แนวโน้มการบริโภคโทรศัพท์เคลื่อนที่ของครัวเรือนเพิ่มขึ้นในแทบทุกพื้นที่ และที่สำคัญ คือ การเข้าร่วมโครงการกองทุนหมู่บ้านฯ โครงการพักชำระหนี้ฯ และโครงการธนาคารประชาชน ของครัวเรือนในภาคเหนือ การเข้าร่วมโครงการกองทุนหมู่บ้านฯ และโครงการพักชำระหนี้ฯ ของครัวเรือนภาคอีสาน และการเข้าร่วมโครงการธนาคารประชาชนของครัวเรือนในภาคกลาง ทำให้แนวโน้มการบริโภคโทรศัพท์เคลื่อนที่เพิ่มขึ้นพร้อมๆ กับแนวโน้มการบริโภคอาหารซึ่งเป็นปัจจัยพื้นฐานมีสัดส่วนลดลงแสดงว่าการเข้าร่วมโครงการเหล่านี้ ผลที่เกิดขึ้นอาจไม่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของโครงการที่ต้องการให้ครัวเรือนมีเงินรายได้สำหรับใช้ในการลงทุน สร้างงาน และพัฒนาอาชีพ โครงการแต่ละโครงการมีผลต่อครัวเรือนในแต่ละพื้นที่แตกต่างกันไป การวางนโยบายจึงควรต้องมีการศึกษาถึงผล ได้ผลเสียก่อนการใช้นโยบาย และหลังการใช้นโยบายก็จะต้องมีการติดตามประเมินผล และมีมาตรการที่รัดกุม เพื่อให้การดำเนินนโยบายเป็นไปตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้
