แนวทางการออกแบบสถาปัตยกรรมเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศและยั้งยืน : โรงแรมตากอากาศ

Abstract

โรงแรมตากอากาศเป็นอาคารสาธารณะที่มีประโยชน์ใช้สอยที่เกี่ยวข้องกับนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติและคนทั่วไปเป็นส่วนใหญ่ เพื่อผลประโยชน์ในทางธุรกิจ ในปัจจุบันเริ่มมีกระแสการเปลี่ยนแปลงแผนการท่องเที่ยวทั่วโลกเพื่อนำไปสู่การพัฒนาการท่องเที่ยวแบบยั่งยืน แนวทางการออกแบบโครงการประเภทนี้สถาปนิกและนักออกแบบเคยปฏิบัติกันมาในอดีต แน่ไม่อาจจะรองรับการเปลี่ยนแปลงนี้ได้อย่างสมบูรณ์และเป็นรูปธรรม เนื่องจากสถาปัตยกรรมเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศและยั่งยืนยังไม่มีรูปแบบและเอกลักษณ์ที่ชัดเจน และยังมีข้อจำกัดในการพัฒนารูปแบบสถาปัตยกรรมดังกล่าวซึ่งเป็นเรื่องใหม่ อย่างไรก็ตามในช่วงระยะเวลา 3-5 ปีที่ผ่านมา ได้มีการตื่นตัวและมีความพยายามในการออกแบบสถาปัตยกรรมให้มีลักษณะดังกล่าว ดังเห็นได้จากโครงการที่ได้รับรางวัลต่างๆ เช่น รางวัลสถาปัตยกรรมดีเด่นจากสมาคมสถาปนิกสยามฯ หรือรางวัลดีเด่นด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม จากกระทรวงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม เป็นต้น การวิจัยครั้งนี้ได้ศึกษางานวิจัยและทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาลักษณะสถาปัตยกรรมเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศและยั่งยืน และศึกษาโครงการตัวอย่างที่ได้รับรางวัลต่างๆ โดยศึกษาจากลักษณะทางกายภาพพร้อมกันนี้ได้ศึกษาความคิดเห็นจากสถาปนิกผู้ออกแบบ สถาปนิกแกนนำที่เป็นคณะกรรมการตัดสินให้รางวัลโครงการสถาปนิกแกนนำที่เคยมีผลงานด้านการออกแบบโครงการหรือผลงานด้านวิชาการที่เกี่ยวข้อง รวมถึงสถาปนิกแกนนำนักบริหารด้านการท่องเที่ยวจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย และความคิดเห็นจากผู้ใช้สอยอาคาร เพื่อนำไปสร้างแบบสอบถามเกี่ยวกับการยอมรับลักษณะสถาปัตยกรรมเพื่อการท่องเที่ยวเชิงนิเวศและยั่งยืน และแนวทางการพัฒนาการออกแบบสถาปัตยกรรมเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศและยั่งยืน สำหรับโรงแรมตากอากาศ เพื่อใช้สอบถามกลุ่มสถาปนิกและกลุ่มบุคคลทั่วไป ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มสถาปนิกและกลุ่มบุคคลทั่วไปมีความเห็นว่า สถาปัตยกรรมเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศและยั่งยืน ควรให้ความสำคัญด้านสิ่งแวดล้อมและบริบททางวัฒนธรรม เอกลักษณ์ท้องถิ่น ผสมผสานสอดคล้องกับเทคโนโลยีด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างเหมาะสม ส่วนแนวทางการพัฒนาการออกแบบสถาปัตยกรรม ภูมิสถาปัตยกรรม สถาปัตยกรรมภายใน ควรเคารพสถานที่ตั้ง และสภาพดั้งเดิมของพื้นที่ สะท้อนสถาปัตยกรรมดั้งเดิมหรือเอกลักษณ์ท้องถิ่นมีความเหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศ คำนึงถึงความเหมาะสมในการใช้วัสดุและทรัพยากรธรรมชาติอย่างคุ้มค่า เกิดประโยชน์สูงสุด สร้างผลกระทบต่อระบบนิเวศน้อยที่สุด ใช้ประโยชน์จากธรรมชาติในการประหยัดพลังงาน มีการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมอย่างมีประสิทธิภาพ เคารพต่อกฎหมายและข้อกำหนดที่เกี่ยวข้อง มีการศึกษาและประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมอย่างจริงจัง รวมทั้งคำนึงถึงชุมชนที่ตั้งและการมีส่วนร่วมของท้องถิ่นอย่างเป็นรูปธรรม ในขณะเดียวกันพบว่า ทั้งสองกลุ่มยังมีความคิดเห็นที่แตกต่างกันบ้างในบางประเด็น ย่อมแสดงให้เห็นว่า ทั้งสองกลุ่มที่ประสบการณ์ในการรับรู้ลักษณะสถาปัตยกรรมเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศและยั่งยืนที่แตกต่างกัน ดังนั้น สถาปนิกควรตระหนักถึงการรับรู้ลักษณะสถาปัตยกรรมเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงนิเวศและยั่งยืนของกลุ่มบุคคลทั่วไปด้วย โดยการนำความคิดเห็นไปประกอบการพิจารณาในการออกแบบอาคารและโครงการต่อไป