การใช้สื่อของกลุ่มต่างๆ ในสถานการณ์ความขัดแย้ง กรณีการก่อสร้างโครงการท่อส่งก๊าซจากแหล่งยาดานาผ่านป่าสงวนแห่งชาติห้วยเขย่ง

Abstract

งานชิ้นนี้มีวัตถุประสงค์ในการวิจัย 3 ประการคือ 1. เพื่อศึกษาวาทกรรมของกลุ่มต่างๆ ในช่วงที่มีความขัดแย้งกรณีโครงการท่อส่งก๊าซธรรมชาติจากแหล่งยาดานา 2. เพื่อศึกษาวิธีการการใช้สื่อของเจ้าของโครงการคือ การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย (ปตท.) กลุ่มผู้สนับสนุน และกลุ่มผู้คัดค้านในสถานการณ์ความขัดแย้ง 3. เพื่อศึกษาถึงบทบาทของสื่อมวลชนในสถานการณ์ความขัดแย้ง โดยใช้วิธีการวิจัยแบบการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) การวิเคราะห์วาทกรรม (Discourse analysis) ผลการวิจัยพบว่าในสถานการณ์ความขัดแย้งกรณีการก่อสร้างโครงการท่อส่งก๊าซธรรมชาติจากแหล่งยาดานา การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทยและกลุ่มผู้คัดค้านได้สร้างวาทกรรมขึ้นมาโดยเรียงลำดับความสำคัญดังนี้ 1. วาทกรรมว่าด้วยการพัฒนา 2. วาทกรรมว่าด้วยสิ่งแวดล้อม 3. วาทกรรมว่าด้วยสิทธิมนุษยชน 4. วาทกรรมว่าด้วยเทคโนโลยี 5. วาทกรรมว่าด้วยสิทธิชุมชน 6. วาทกรรมว่าด้วยความรู้ ผลการวิจัยพบว่า การใช้สื่อของการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย กลุ่มผู้สนับสนุน และกลุ่มผู้คัดค้านได้ใช้สื่อมวลชนใน 2 ระดับคือ สื่อมวลชนระดับชาติและสื่อมวลชนระดับท้องถิ่น ในสื่อมวลชนระดับชาติการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทยได้เข้าไปใช้สถานีโทรทัศน์ไอทีวี เพื่อตอบโต้ประเด็นที่กลุ่มผู้คัดค้านสร้างขึ้นชี้แจงข้อดีของโครงการท่อสงก๊าซธรรมชาติ ทั้งนี้เพราะสถานีโทรทัศน์ไอทีวีได้รับความน่าเชื่อถือในด้านข้อมูลข่าวสารสามารถถึงดูดความสนใจจากนักการเมืองและประชาชนทั่วประเทศ ส่วนในสื่อมวลชนระดับชาติอื่นๆ ที่นำมาศึกษาการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทยปิดกั้นไม่ให้กลุ่มผู้คัดค้านเข้าไปใช้ด้วยการให้การสนับสนุนหรือจัดกิจกรรมร่วมกับสื่อมวลชน ส่วนกลุ่มผู้สนับสนุนไม่ค่อยมีบทบาทในการใช้สื่อระดับชาติ ขณะที่กลุ่มผู้คัดค้านใช้เวทีของหนังสือพิมพ์ข่าวสดซึ่งเป็นหนังสือพิมพ์ประชานิยม ทำให้วาทกรรมของกลุ่มผู้คัดค้านถูกนำเสนอเป็นวาระแห่งชาติ ในสื่อมวลชนท้องถิ่นจังหวัดกาญจนบุรีคือ วิทยุและหนังสือพิมพ์ที่นำมาศึกษาครั้งนี้การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทยและกลุ่มผู้สนับสนุนยึดพื้นที่ด้วยการซื้อพื้นที่และสานความสัมพันธ์ส่วนตัว โดยใช้เวทีเหล่านี้เพื่อการตอบโต้และชี้แจง รวมทั้งปิดกั้นการเข้าไปใช้สื่อมวลชนท้องถิ่นของกลุ่มคัดค้านด้วย ผลการวิจัยยังพบว่า ในสถานการณ์ความขัดแย้งครั้งนี้สื่อมวลชนที่นำมาศึกษาส่วนใหญ่ไม่มีความอิสระในการนำเสนอข้อมูล ไม่เปิดโอกาสให้เป็นช่องทางการสื่อสารสำหรับประชาชน