การศึกษาเพื่อการออกแบบวิหารพระนอนวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาของการสร้างพระพุทธไสยาสน์ รวมทั้งการสร้างวิหารพระพุทธไสยาสน์ในประเทศไทยโดยสังเขป โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิหารพระพุทธไสยาสน์ในพระอารามหลวง ซึ่งพระมหากษัตริย์ในพระบรมราชจักรีวงศ์ทรงเป็นผู้สร้าง หรือบูรณะปฏิสังขรณ์ และมีเนื้อหาเกี่ยวกับรูปแบบสถาปัตยกรรมของอาคารสำคัญที่อยู่ในเขตพุทธาวาสของวัดเทพศิรินทราวาสฯ ระเบียบวิธีวิจัยที่ใช้ในวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้แก่การวิจัยด้านประวัติศาสตร์ ซึ่งจะเป็นการค้นคว้าด้านงานเอกสาร หรือการสัมภาษณ์บุคคลผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง จากนั้นเป็นการวิจัยเชิงสำรวจ ซึ่งจะได้มีการรังวัดขนาดและถ่ายภาพวิหารพระพุทธไสยาสน์สำคัญสี่แห่งในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล เพื่อนำมาประยุกต์ใช้กับการออกแบบวิหารพระพุทธไสยาสน์ในวัดเทพศิรินทราวาส จากการสำรวจพบว่าวิหารพระพุทธไสยาสน์ส่วนใหญ่มักตั้งอยู่ภายในเขตพุทธาวาส ซึ่งเป็นเขตที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา นอกจากนั้นยังพบว่าวิหารพระพุทธไสยาสน์ส่วนใหญ่ มักกำหนดให้พระพุทธไสยาสน์หันหน้าสู่ทางเข้าหลักทางทิศตะวันออก หรือทิศเหนือ อนึ่งระดับพื้นภายในอาคารมักมีความสูงไม่เกิน ๑ เมตร เมื่อประกอบกับบริบททางสถาปัตยกรรมในวัดเทพศิรินทราวาส ซึ่งมีลักษณะเฉพาะตัวแล้ว ทำให้สามารถกำหนดแนวทาง ตลอดจนแนวความคิดในการออกแบบวิหารพระพุทธไสยาสน์วัดเทพศิรินทราวาสฯ