ความพึงพอใจและความต้องการของผู้รับบริการต่อบริการปฐมภูมิ ของสถานีอนามัยและศูนย์บริการสาธารณสุขเทศบาล จังหวัดปราจีนบุรี

Abstract

ศึกษาความพึงพอใจและความต้องการของผู้รับบริการ ต่อบริการปฐมภูมิในด้านการบริหาร บริการและวิชาการ ของสถานีอนามัยและศูนย์บริการสาธารณสุขเทศบาล จังหวัดปราจีนบุรี รูปแบบการวิจัยเป็นการสำรวจเชิงพรรณนา ณ จุดเวลาใดเวลาหนึ่ง ประชากรที่ศึกษาคือ ผู้รับบริการที่ ศสช. ในสถานีอนามัย เขตเมือง 2 แห่ง และนอกเขตเมือง 6 แห่งในจังหวัดปราจีนบุรี ขนาดตัวอย่าง จำนวน 542 คน ได้จากการสุ่มเลือกตัวอย่างแบบ Multistage sampling เครื่องมือวิจัยเป็นแบบสอบถามชนิดตอบด้วยตนเองและสัมภาษณ์ (สำหรับผู้ไม่สามารถตอบได้ด้วยตนเอง) รวบรวมข้อมูลระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2546-28 กุมภาพันธ์ 2546 สถิติที่ใช้ ได้แก่ Unpaired t-test, Paired t-test และ One-way ANOVA ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้รับบริการที่ศูนย์สุขภาพชุมชน ในสถานีอนามัยเขตเมือง 195 (36.0 %) นอกเขตเมือง 347 (64.0 %) เป็นเพศหญิง 60.1% อายุเฉลี่ย 45.1 ปี สถานภาพสมรส 72.9 % จบประถมศึกษา 68.2 % และมีอาชีพรับจ้าง 38.9% มีบัตรทอง 85.4% เคยได้รับการส่งรักษาต่อที่ รพ. เครือข่าย 19.9% มีความพึงพอใจต่อระบบส่งต่อในระดับมาก ต่อการร่วมกันดูแลผู้ป่วยระหว่าง สอ. กับ รพ. และการดูแลต่อเนื่องที่ รพ. และที่บ้าน (40.7% และ 36.1% ตามลำดับ) ประเด็นความพึงพอใจพบว่า 30 จาก 32 กิจกรรม (3 ด้าน) มีคะแนนความพึงพอใจมากถึงมากที่สุด (คะแนน 4 และ 5) และความต้องการคะแนนสูงมากทุกกิจกรรม โดย ผู้รับบริการกว่า 50% และยังพบว่าผู้รับบริการกว่า 50% ในเขตเมือง ให้คะแนนความพึงพอใจมาก (คะแนน 4 และ 5) เพียง 20 จาก 32 ส่วนนอกเขตเมืองพอใจในทุกกิจกรรม โดยกิจกรรมด้านการบริหารให้มียาที่จำเป็นเพียงพอ มีความพึงพอใจน้อยที่สุด เมื่อพิจารณาความแตกต่างระหว่างความพึงพอใจ และความต้องการพบว่าใน 28 กิจกรรม มีความแตกต่างกันด้วยคะแนนเฉลี่ยความต้องการ สูงกว่าความพึงพอใจ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.001) โดยกิจกรรมที่แตกต่างกันมากที่สุดคือ เตรียมอุปกรณ์ตรวจรักษาและชันสูตรโรคเพียงพอ/พร้อมใช้ นอกจากนี้ยังพบว่า เพศ อาชีพ รายได้ ภาวะสุขภาพ การเลือกใช้สถานบริการ ระยะเวลาเดินทาง ช่วงเวลาที่ไปรับบริการ สิทธิคุ้มครองการรักษาพยาบาล ที่ตั้งสถานบริการ และการให้ข้อมูลข่าวสารที่ต่างกัน มีผลให้ความพึงพอใจแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) ความเห็นผู้ตอบ 87.5% เห็นว่าคุณภาพบริการดีขึ้นและจะเลือกหน่วยเดิมอีก 84.5% อยากให้ปรับปรุง โดยจัดให้มีแพทย์และอุปกรณ์เพียงพอ สรุป การบริการปฐมภูมิมิควรจะต้องพัฒนาคุณภาพบริการ ในด้านการเชื่อมโยงบริการระหว่างสถานีอนามัยกับโรงพยาบาลเครือข่าย ระบบบริหารยาและเวชภัณฑ์ การสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชน การหาแนวทางส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ตลอดจนพัฒนาศักยภาพของทีมสุขภาพให้มีทักษะและความสามารถในการปฏิบัติงานชุมชน มีการติดตามประเมินผลและปรับปรุงคุณภาพบริการอย่างต่อเนื่องเพื่อเป้าหมายการมีสุขภาพดีของประชาชนในพื้นที่