การวิจารณ์งานสถาปัตยกรรมในประเทศไทย (พ.ศ. 2525-2543)

Abstract

รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ เกี่ยวกับการวิจารณ์งานสถาปัตยกรรมในประเทศไทย เพื่อแก้ไขปัญหาอันเกิดจากการขาดแคลนข้อมูลพื้นฐาน และสร้างองค์ความรู้ของการวิจารณ์งานสถาปัตยกรรมขึ้นอย่างเป็นระบบ โดยกำหนดช่วงระยะเวลาในการศึกษาและรวบรวมข้อมูลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2525 จนถึงปี พ.ศ. 2543 ซึ่งทั้งหมดนี้อาศัยข้อมูลภาคเอกสารภายในประเทศเป็นหลัก ผลการวิจัยพบว่า สถานภาพงานวิจารณ์สถาปัตยกรรมในประเทศไทยนั้น มีความเปลี่ยนแปลงและมีจุดมุ่งหมายที่แตกต่างกัน ไปตามบริบทและห้วงเวลาทางประวัติศาสตร์ โดยในช่วงก่อนปี พ.ศ. 2525 นั้น งานวิจารณ์ส่วนใหญ่มีแนวโน้มที่จะต่อต้านการลอกเลียนของเก่า ส่วนในช่วงปี พ.ศ. 2525-2535 อันเป็นช่วงยุคเศรษฐกิจฟองสบู่นั้น งานวิจารณ์จะสะท้อนให้เห็นปัญหา และร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ไขกรณีวิกฤตเอกลักษณ์ทางสถาปัตยกรรมในประเทศ ไทยอย่างชัดเจน ในช่วงสุดท้าย นับจากปี พ.ศ. 2535 ถึง 2543 งานวิจารณ์นั้นมีลักษณะที่แตกตัวกระจัดกระจายออกไป รวมทั้งมีความหลากหลายในประเด็นและเนื้อหา เนื่องจากการเพิ่มปริมาณขึ้นของสื่อทางสถาปัตยกรรม ในแง่ของรูปแบบงานวิจารณ์สถาปัตยกรรม พบว่างานวิจารณ์ส่วนใหญ่ในประเทศ มักอยู่ในรูปของงานวิจารณ์แนวบรรทัดฐาน แนวตีความ และแนวพรรณนา ส่วนงานวิจารณ์แนวประเมินคุณค่ามีอยู่น้อย ข้อสรุปของงานวิจัยนั้นยืนยันถึงคุณค่าของงานวิจารณ์สถาปัตยกรรม ในฐานะที่เป็นองค์ความรู้หนึ่งของศาสตร์แห่งสถาปัตยกรรม ซึ่งทำหน้าที่เป็นเสมือนสะพานแลกเปลี่ยนความเข้าใจ ระหว่างสาธารณชนและวงการสถาปัตยกรรม สมควรได้รับการสนับสนุนให้เกิดการเผยแพร่และศึกษาวิจัย เพื่อที่จะผลิตนักวิจารณ์ที่มีจรรยาบรรณและสร้างผลงานที่มีคุณประโยชน์ต่อไป ในอนาคต