น้ำหลากของแม่น้ำปิงช่วงพื้นที่เมืองเชียงใหม่

Abstract

การศึกษานี้เพื่อหาผลของการเปลี่ยนแปลงสัณฐานวิทยาแม่น้ำปิงต่อการไหลของน้ำหลากบริเวณพื้นที่เมืองเชียงใหม่ช่วงลำน้ำระหว่างสถานีวัดน้ำP.67และP.1ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วยข้อมูลรูปลักษณ์ของแม่น้ำปิงทั้งในระนาบระดับและระนาบตั้งรวมทั้งข้อมูลระดับน้ำและปริมาณการไหลที่มีการสำรวจและวัดซึ่งรวบรวมจากกรมชลประทานและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจากการศึกษาการเปลี่ยนแปลงสัณฐานของแม่น้ำปิงในปี2540และ2550พบว่ารูปตัดตามยาวของลำน้ำและรูปร่างในระนาบระดับมีการเปลี่ยนแปลงไม่มากนักแต่พบการเปลี่ยนแปลงของรูปตัดหน้าตัดขวางอย่างมีนัยสำคัญโดยมีการเพิ่มขึ้นของปัจจัยหน้าตัดการไหลโดยเฉลี่ยประมาณ40เปอร์เซ็นต์การจำลองสภาพน้ำหลากโดยแบบจำลองHEC-RAS4.0ในสองกรณีคือกรณีระดับน้ำเท่ากันและกรณีอัตราการไหลเท่ากันจากการศึกษาพบว่าที่ระดับน้ำเท่ากันเมื่อเทียบจากสถานีP.1(+304ม.รทก.)องค์ประกอบการนำน้ำของหน้าตัดปี2550มากกว่าหน้าตัดปี2540ประมาณ14เปอร์เซ็นต์ส่วนในกรณีอัตราการไหลเท่ากันโดยใช้เหตุการณ์น้ำหลากในปี2549พบว่าหน้าตัดปี2550มีระดับน้ำโดยเฉลี่ยต่ำกว่าหน้าตัดปี2540เท่ากับ1.5และ0.6เมตรสำหรับช่วงนอกเขตเมืองและช่วงพื้นที่เมืองเชียงใหม่ตามลำดับนอกจากนั้นการศึกษานี้ยังได้จำลองการปรับปรุงสภาพลำน้ำใน4กรณีคือขยายหน้าตัดลำน้ำปรับความลาดชันปรับทางน้ำเป็นทางตรงในบางช่วงและกรณีผสมผสานผลการศึกษาพบว่าเมื่อทำการปรับปรุงลำน้ำกรณีผสมผสานจะสามารถลดระดับน้ำโดยเฉลี่ยช่วงนอกเมืองและช่วงเขตเมืองได้เท่ากับ0.6และ0.8เมตรตามลำดับเมื่อเทียบกับกรณีสภาพปัจจุบัน ในส่วนของการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงฝน/น้ำท่าและสภาพการใช้ที่ดินในลุ่มน้ำปิงตอนบนพบว่าแนวโน้มของปริมาณน้ำหลากสูงสุดและปริมาณน้ำท่ารายปีที่สถานีP.20และสถานีP.1เพิ่มขึ้นโดยที่ปริมาณฝนช่วงสั้นสะสมสูงสุด1-3วันและปริมาณฝนรายปีไม่เปลี่ยนแปลงอีกทั้งยังพบว่าการเพิ่มขึ้นของปริมาณน้ำหลากสูงสุดที่คาบการเกิดต่างๆสอดคล้องและกลับกันการลดลงของพื้นที่ป่าไม้