กระบวนการกลายเป็นอัตวิสัยของคำกริยา "เห็น" ในภาษาไทย

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การกลายเป็น “คำบ่งชี้หน้าที่ทางวัจน-ปฏิบัติ” ของคำว่า “เห็น” การทำหน้าที่บ่งชี้ทางวัจนปฏิบัติคือความหมายไวยากรณ์ประเภท หนึ่ง (Brinton1996; Traugott 1997; Dasher and Traugott 2002) จากการศึกษาพบว่าคำกริยา “เห็น” ที่แสดงหน้าที่เป็นคำไวยากรณ์จะปรากฏอยู่ใน บริบทเฉพาะ 3 บริบท ได้แก่ 1) “เห็น” ปรากฏหน้าอนุพากย์แสดงการคัดลอกถ้อยความ 2) “เห็น” ปรากฏร่วมกับคำแสดงปฏิเสธ “ไม่” 3) “เห็น” ปรากฏร่วมกับคำสัมพันธกริยา “เป็น” และ “ได้แก่” คำว่า “เห็น” ที่ปรากฏในบริบทเฉพาะทั้งสามบริบทนี้แสดงความหมายทาง ไวยากรณ์เนื่องจาก “เห็น” ไม่ใช่คำกริยาหลัก กล่าวคือไม่ได้แสดงเหตุการณ์หลักของประโยค แต่แสดงข้อมูลเพิ่มเติมบางอย่าง โดยพบว่าคำว่า “เห็น” สามารถปรากฏแบบละได้ในทุก ประโยคที่ปรากฏในสามบริบทนี้ “เห็น” แสดงหน้าที่ทางวัจนปฏิบัติศาสตร์ที่เรียกว่า “คำแสดง การลดทอนน้ำเสียง” ได้แก่คำที่ใช้ลดทอนระดับน้ำเสียงแสดงความมั่นใจ และการยืนยัน ความถูกต้องที่มีต่อถ้อยความ ความหมายทางวัจนปฏิบัติที่แสดงโดยคำว่า “เห็น” นี้เกี่ยวข้อง กับมโนทัศน์เรื่องอัตวิสัยที่เสนอโดยแลงแอคเคอร์ (Langacker 1985; 1991; 1999; 2006) เนื่องจากคำว่า “เห็น” ทำให้เกิดการมองภาพเหตุการณ์ในลักษณะที่เรียกว่า “การมองภาพ เหตุการณ์แบบผู้พูดมีส่วนร่วม” สถานะของเหตุการณ์ที่ถูกมองผ่านคำว่า “เห็น” นี้มีสถานะ เป็นอัตวิสัยมากขึ้นเนื่องจากถูกมองผ่านมุมมองในฐานะผู้มีส่วนร่วมต่อเหตุการณ์ของผู้พูด ดังนั้น สถานะของเหตุการณ์สามารถตัดสินถูกผิดได้ภายใต้ขอบเขตมุมมองของผู้พูดเท่านั้น การกลายเป็นคำไวยากรณ์ของคำว่า “เห็น” นี้เป็นผลจากกระบวนการที่เรียกว่า “การลดเลือน และโปร่งใสของความหมาย” กล่าวคือความหมายของคำว่า “เห็น” เจือจางลงและสูญเสีย ความหมายต้นแบบไปจนหมดสิ้น