ช้างในวรรณคดีสันสกฤตและวรรณคดีบาลี

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย เรื่องช้างในวรรณคดีสันสกฤตและวรรณคดีบาลี เพื่อศึกษาคติความเชื่อเกี่ยวกับช้าง เป็นการรวบรวมเรื่องราวและบทบาทของช้างที่สำคัญจากวรรณคดีสันสกฤต เช่น มหาภารตะ รามาขณะ และคัมภีร์ปุราณะฉบับต่างๆ และจากวรรณคดีบาลี ได้แก่ พระไตรปิฏก พระธรรมบท และชาตกัฏฐกถา เป็นต้น เนื้อหาของวิทยานิพนธ์แบ่งออกเป็น 4 บท บทแรกเป็นบทนำ กล่าวถึงความเป็นมาของปัญหา ตลอดจนถึงวิธีดำเนินการวิจัย บทที่ 2 ความสำคัญของช้างในวรรณคดีสันสกฤตและวรรณคดีบาลี บทที่ 3 บทบาทของช้าง ที่สำคัญในวรรณคดีสันสกฤตและวรรณคดีบาลี บทที่ 4 บทสรุปและข้อเสนอแนะ ผลของการวิจัย ทำให้ได้ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติของช้าง และได้แนวความคิดว่า ช้างในวรรณคดีสันสกฤตและวรรณคดีบาลี มาจากคติความเชื่อ สืบเนื่องมาแต่ศาสนากล่าวคือ ช้างในวรรคดีสันสกฤตเป็นช้างพาหนะของเทพเจ้า จึงมีบทบาทเพื่อช่วยเหลือรักษา ค้ำจุนโลกอยู่ประจำทิศ 8 ทิศ และช้างไอราวัณมีส่วนช่วยพระอินทร์ในการทำให้ฝนตก ทำให้บ้านเมืองอุดมสมบูรณ์ ประชาชนมีความสุข และชาวอินเดียมีความเชื่อถือว่าพระคเณศเทพเจ้าผู้มีพระเศียร เป็นช้างช่วยคุ้มครองผู้เดินทาง และช่วยให้ผู้นับถือบูชาประสบความสำเร็จในกิจการทั้งปวง ส่วนแนวความคิดและบทบาทของช้างในวรรคดีบาลีเป็นไปตามหลักคำสอน ในพุทธศาสนา คือไม่ทำความชั่ว ทำแต่ความดี ทำจิตให้บริสุทธิ์ และเป็นไปตามความเชื่อเกี่ยวกับกฎแห่งกรรมว่า ทำดีย่อมได้รับผลดี ทำชั่วย่อมได้รับผลชั่ว คือทำกรรมอย่างไรย่อมได้รับผลอย่างนั้น เรื่องราวของช้างในวรรณคดีสันสกฤตและวรรณคดีบาลีเข้ามามีบทบาทในวรรณคดีสังคม และวัฒนธรรมไทยเป็นอันมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านศิลปกรรมไทย เราได้เห็นภาพพระอินทร์ทรงช้างไอราวัณ ทั้งที่เป็นภาพเขียน ภาพปั้น ภาพแกะสลักอันวิจิตรงดงามการศึกษาเรื่องช้างในวรรณคดีสันสกฤตและวรรณคดีบาลี เป็นการขยายความรู้ของวัฒนธรรมอินเดียให้กว้างขวางยิ่งขึ้น และเป็นการเพิ่มพูนความรู้ในวัฒนธรรมไทยอีกส่วนหนึ่งด้วย