คำกิริยาการีตในภาษาไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาคำกริยาการีดในภาษาไทย ตามเกณฑ์ของชิบาตานิ เชฟ แอนเดอร์สัน และ ฮัลลิเดย์ โดยศึกษาลักษณะของการก ลักษณะของประโยคที่มีกริยาการีตเป็นกริยาหลัก และลักษณะของคำกริยาในประโยคซ้อนซึ่งมีกริยาการีตเป็นกริยาหลัก จากผลการวิเคราะห์ สรุปได้ว่าคำกริยาการีตแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทตามโครงสร้างของประโยคคือ คำกริยาการีตที่เกิดในโครงสร้างประโยคซับซ้อน และคำกริยาการีตที่เกิดในโครงสร้างประโยคความเดียว หรือคำสกรรมกริยาการีต ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับคำสกรรมกริยา ลักษณะที่สำคัญของคำกริยาการีตก็คือ เมื่อคำกริยาชนิดนี้เกิดในประโยคจะแสดงให้เห็นถึงเหตุการณ์ 2 อย่าง คือ เหตุการณ์ที่เป็นสาเหตุและเหตุการณ์ที่เป็นผล คำกริยาการีตที่เกิดในโครงสร้างประโยคซับซ้อนมีอยู่ 3 คำคือ “ทำ” “ให้” และ “ทำให้” ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกันในด้านต่าง ๆ 3 ด้าน คือ ด้านการกของประธาน อรรถลักษณะของประธานของคำกริยาการีตทั้งสาม และลักษณะของคำกริยาในประโยคซ้อนของคำกริยาการีตทั้งสาม ส่วนคำกริยาการีตที่เกิดในประโยคความเดียว ซึ่งเรียกว่าสกรรมกริยาการีต จะมีความคล้ายคลึงกับสกรรมกริยาธรรมดาที่เกิดในประโยคความเดียว นั่นคือ มีประธาน กริยา และกรรม แต่คำสกรรมกริยาการีตจะมีประธานเป็นผู้แสดง และมีกรรมที่เป็นผู้รับสภาพชนิดที่ต้องมีการเปลี่ยนแปลงสภาพด้วย คำสกรรมกริยาการีตที่เกิดในประโยคความเดียวนี้ แบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ คำสกรรมกริยาการีตที่มีคำอกรรมกริยาพ้องรูปพ้องเสียง และคำสกรรมกริยาการีตที่ไม่มีคำอกรรมกริยาพ้องรูปพ้องเสียงกัน