พัฒนาการของชุมชนบริเวณสะพานเลียบชายฝั่งทะเล จังหวัดชลบุรี

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการ ปัจจัยและผลที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงของชุมชนเลียบชายฝั่งทะเล ที่มีบทบาทหน้าที่แตกต่างกันไปในแต่ละช่วงเวลา วิธีดำเนินการศึกษาประกอบด้วย 1) ศึกษาการเปลี่ยนแปลงของรูปแบบโครงข่ายการสัญจร การใช้ประโยชน์ที่ดินและอาคาร รูปแบบความหนาแน่นของมวลอาคารต่อพื้นที่ว่าง 2) วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกับองค์ประกอบทางด้านกายภาพ เศรษฐกิจและสังคมของชุมชน การศึกษาการเปลี่ยนแปลงถูกแบ่งออกเป็น 3 ช่วงเวลา ตามการเปลี่ยนแปลงสำคัญทางด้านเศรษฐกิจและสังคมของชุมชน ช่วงเวลาที่ 1 (พ.ศ. 2495-พ.ศ.2511) ชุมชนชายทะเลมีระบบเศรษฐกิจประมงเพื่อการยังชีพและพึ่งพาอาศัยกันแบบเครือญาติ การเดินทางหลักเป็นการสัญจรเลียบชายฝั่งทางน้ำ มีถนนวชิรปราการ ที่ยังคงเป็นถนนเส้นเล็ก ๆ เชื่อมโยงภายในชุมชนเท่านั้น มีกิจกรรมการค้าและการบริการขนาดกะทัดรัด กระจุกตัวด้วยมวลอาคารขนาดเล็ก ในปี พ.ศ. 2512-พ.ศ.2547 มีการเปิดให้บริการถนนสุขุมวิทซึ่งเป็นถนนสายหลักของประเทศ เกิดรูปแบบการตั้งถิ่นฐานเป็นแนวยาวริมถนนสายหลัก ประชากรในชุมชนประกอบอาชีพการค้าการบริการที่หลากหลาย เป็นสังคมครอบครัวเดี่ยวและมีคนกลุ่มใหม่เข้ามาในชุมชนเพิ่มมากขึ้น การใช้ที่ดินประเภทที่อยู่อาศัย พาณิชยกรรมและอุตสาหกรรมมีความหนาแน่นเพิ่มขึ้น พื้นที่ว่างมีน้อยลง จาก พ.ศ. 2548 จนถึงปัจจุบันมีการเปิดใช้สะพานเลียบชายฝั่งทะเล เพื่อลดความแออัดจากการจราจรผ่านเมืองและส่งเสริมการท่องเที่ยวของชุมชน พบว่าไม่ส่งผลต่อลักษณะทางกายภาพของชุมชนมากนัก แต่ช่วยอำนวยความสะดวกในการเดินทางของคนในชุมชนและตลาดประมงชายฝั่ง งานวิจัยฉบับนี้ได้เสนอแนะว่า หน่วยงานของรัฐควรส่งเสริมการท่องเที่ยว การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การปรับปรุงภูมิทัศน์ ตลอดจนการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมที่มีคุณค่า รวมทั้งควรมีการศึกษาองค์ประกอบของเมืองเก่าที่เป็นชุมชนชายฝั่งทะเล ผลที่ได้รับควรถูกนำไปใช้ในการวางแผนพัฒนาชุมชนชายฝั่งทะเลต่อไป