การระบายอากาศโดยวิธีทางธรรมชาติ : แนวทางการออกแบบปรับปรุงผังอาคารชุดพักอาศัย กรณีศึกษาโครงการบ้านเอื้ออาทร

Abstract

บทความวิจัยนี้เสนอผลการศึกษาประสิทธิภาพการออกแบบปรับปรุงผังอาคารชุดพักอาศัยที่มีการระบายอากาศโดยวิธีทางธรรมชาติในประเทศไทย โดยใช้อาคารโครงการบ้านเอื้ออาทรเป็นกรณีศึกษา ทั้งนี้มุ่งให้เกิดความเป็นไปได้ในการใช้การระบายอากาศโดยวิธีธรรมชาติเพื่อความสบายเชิงอุณหภาพทดแทนหรือลดชั่วโมงการใช้เครื่องปรับอากาศ การศึกษาใช้วิธีจำลองผลด้วยโปรแกรมพลศาสตร์ของไหล (Computational Fluid Dynamics; CFD) ทดสอบกับอาคารตัวอย่าง เพื่อประเมินประสิทธิภาพการระบายอากาศและเสนอแนวทางการออกแบบปรับปรุง การปรับปรุงผังอาคารแบ่งออกเป็น 2 แนวทางหลัก แนวทางแรกคือการปรับปรุงผังอาคารเดิม ด้วยการเพิ่มอุปกรณ์ดักลม, การเพิ่มจำนวนช่องเปิดระหว่างห้องนอนกับห้องนั่งเล่น, และการเพิ่มขนาดทางเดินร่วม แนวทางที่สองคือการปรับเปลี่ยนผังอาคารใหม่ ด้วยการเพื่อเพิ่มช่องว่างระหว่างหน่วยพักอาศัย การใช้ผังอาคารแบบทางเดินเดี่ยว และการลดจำนวนหน่วยพักอาศัยต่อชั้น ผลการวิจัยสรุปว่าอาคารชุดพักอาศัยในประเทศไทยสามารถใช้ลมธรรมชาติในการสร้างความน่าสบายได้ และพบว่าการเพิ่มช่องว่างระหว่างหน่วยที่พักอาศัยสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการระบายอากาศดีที่สุด รองลงมาคือการเพิ่มช่องเปิดระหว่างห้องนอนกับห้องนั่งเล่นในทุกหน่วยพักอาศัย ส่วนแนวทางการออกแบบปรับปรุงผังอาคารที่มีประสิทธิภาพในการระบายอากาศน้อยที่สุดคือการปรับเปลี่ยนรูปทรงอาคารให้เป็นสี่เหลี่ยมจุตุรัสโดยลดจำนวนหน่วยพักอาศัย เหลือเพียง 4 หน่วยพักอาศัยในหนึ่งชั้น ซึ่งหมายความว่าการออกแบบวางผังอาคารชุดพักอาศัยเพื่อให้ได้รับลมธรรมชาติอย่างเพียงพอ หากเป็นห้องชุดขนาดเล็กจะต้องหลีกเลี่ยงการแบ่งซอยห้องภายในหน่วยพักอาศัยเป็นหลายห้องนอน เพราะจะส่งผลเสียต่อประสิทธิภาพการระบายอากาศภายในห้อง และนอกจากนี้การวางผังอาคารให้เป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าแนวยาวจะช่วยเพิ่มความเร็วลมภายในห้องพักแต่ละห้องอย่างมาก ผลการวิจัยนี้นำไปสู่แนวทางการออกแบบอาคารพักอาศัยในประเทศไทย เพื่อส่งเสริมให้อาคารมีประสิทธิภาพในการระบายอากาศโดยวิธีทางธรรมชาติให้ดียิ่งขึ้น