การจัดหาหนังสือของห้องสมุดมหาวิทยาลัยในประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้เป็นการค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับการจัดหนังสือของห้องสมุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งห้องสมุดมหาวิทยาลัยในประเทศไทย ความมุ่งหมายก็เพื่อศึกษาถึงปัญหาและอุปสรรคที่ห้องสมุดต้องประสบ และเพื่อหาวิธีแก้ไขปัญหาเหล่านั้น ในการวิจัยได้ใช้วิธีค้นคว้าจากหนังสือ บทความวาสาร และเอกสารอื่น ๆ ที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการจัดหาและความรู้อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง และทำการสำรวจโดยส่งแบบสอบถามและสัมภาษณ์บรรณารักษ์ห้องสมุดกลางของมหาวิทยาลัยในประเทศไทยสิบแห่งคือ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปกร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยขอนแก่น สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และมหาวิทยาลัยรามคำแหง ได้รับแบบสอบถามคืนทั้งสิบแห่ง ทำการสำรวจการผลิตและการจำหน่ายหนังสือโดยส่งแบบสอบถามไปยังสำนักพิมพ์ 18 แห่ง ได้รับคำตอบคืน 9 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 50 ร้านจำหน่ายหนังสือ 23 แห่ง ได้รับคำตอบคืน 15 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 65.17 จากผลการวิจัยพอจะสรุปได้ว่าห้องสมุดมหาวิทยาลัยของไทยจัดให้งานจัดหาเป็นแผนกงานหนึ่งของห้องสมุด มีเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานประจำ หน้าที่หลักของแผนกจัดหาคือ การเลือกหนังสือ การสั่งซื้อ การขอหนังสือบริจาค และการแลกเปลี่ยนหนังสือกับสถาบันอื่น การจัดหาหนังสือเข้าห้องสมุดส่วนมากกระทำโดยวิธีซื้อมากกว่าวิธีอื่น ๆ ห้องสมุดส่วนใหญ่ซื้อหนังสือภาษาต่างประเทศจากตัวแทนจำหน่ายในประเทศไทย ปัญหาที่สำคัญในการจัดหาคือ การขาดแคลนงบประมาณสำหรับซื้อหนังสือ ไม่มีเจ้าหน้าที่เพียงพอในการปฏิบัติงาน หนังสือภาษาไทยยังมีน้อยเกินไป ต้องอาศัยหนังสือภาษาต่างประเทศซึ่มีปัญหามากในการสั่งซื้อ ปัญหาที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือ ความขาดแคลนคู่มือในการเลือกซื้อหนังสือทุกประเภทที่ผลิตในประเทศไทย ระเบียบการใช้จ่ายเงินของทางราชการก็มีส่วนทำให้การจัดหาหนังสือของห้องสมุดกระทำได้ไม่คล่องตัวเท่าที่ควร การที่จะแก้ไขปัญหาเหล่านี้ห้องสมุดควรจะได้รับงบประมาณอย่างเพียงพอสำหรับจัดหาหนังสือเพื่อสนองความต้องการทางด้านการศึกษาของมหาวิทยาลัย มีเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานมากขึ้นมีเครื่องมือเครื่องใช้ในการจัดหาที่ทันสมัย ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างห้องสมุดด้วยกันในการจัดหาและการแลกเปลี่ยนเอกสาร ความร่วมมือระหว่างห้องสมุดกับผู้ผลิตและผู้จำหน่ายหนังสือในการติดต่อซื้อขายหนังสือ และขอให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องช่วยกันส่งเสริมให้มีการผลิตหนังสือดี ๆ [พร้อม] ทั้งคู่มือการเลือกหนังสือที่สมบูรณ์และทันสมัยอยู่เสมอ ทางด้านผู้บริหารมหาวิทยาลัยควรตระหนักถึงความสำคัญของห้องสมุดและร่วมมือทุกวิถีทางที่จะทำให้ห้องสมุดเป็นศูนย์กลางแห่งการศึกษาหาความรู้ของมหาวิทยาลัย