การศึกษาเพื่อวางแผนพัฒนาเมืองชายแดนภาคใต้ : ศึกษากรณี เทศบาลตำบลสุไหงโก-ลก

Abstract

รายงานการวิจัยฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนะนโยบายการพัฒนาชุมชนเมืองเทศบาลตำบลสุไหโก-ลก ซึ่งเป็นชุมชนแห่งหนึ่งในภูมิภาคสี่จังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยในเบื้องต้นได้ทำการศึกษาถึงสภาพพื้นฐานทางกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคมของภูมิภาคสี่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ความสัมพันธ์เชิงพื้นที่ในแง่สังคม และเศรษฐกิจระหว่างชายแดนไทยและมาเลเซีย ตลอดจนศึกษาเปรียบเทียบทางด้านเศรษฐกิจและสาธารณูปโภคพื้นฐานของสองพื้นที่ดังกล่าวด้วย ผลจากการศึกษาพบว่า ภูมิภาคนี้มีลักษณะพิเศษเฉพาะตัวอยู่ 2 ประการ คือ 1. ลักษณะเฉพาะตัวเชิงภูมิศาสตร์ เทศบาลตำบลสุไหงโก-ลก มีตำแหน่งที่ตั้งในภูมิภาคที่มีพรหมแดนติดต่อกับประเทศสหพันธรัฐมาเลเซีย 2. ลักษณะพิเศษทางสังคมวัฒนธรรม กล่าวคือ ภูมิภาคนี้เป็นที่อาศัยอยู่ของประชากรที่มีลักษณะสังคมและวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน โดยมีประชากรที่นับถือศาสนาอิสลามเป็นชนกลุ่มใหญ่ของสังคม จากการศึกษา ยังพบว่าสองพื้นที่นี้มีความผูกพันธ์ทางด้านสังคมและเศรษฐกิจอย่างเหนียวแน่น แต่สภาพทางด้านเศรษฐกิจและการบริการสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานโดยทั่วไปนั้นเมื่อเปรียบเทียบกันแล้วชายแดนมาเลเซียมีความมั่นคงและมีความพร้อมมากกว่าไทย ซึ่งจากสภาพ ดังกล่าว เป็นผลทำให้ภูมิภาคนี้มีปัญหาเฉพาะหลายปัญหา โดยเฉพาะปัญหาทางด้านสังคม จิตวิทยาระหว่างประเทศ และปัญหาทางการเมือง อาทิเช่น ปัญหาขบวนการแบ่งแยกดินแดน ปัญหาโจรจีนคอมมิวนิสต์มาลายา และปัญหาการแข่งขันเชิงพื้นที่กับประเทศมาเลเซีย เป็นต้น ปัญหาเหล่านี้ล้วนมีผลกระทบต่อความมั่นคงของชาติทั้งสิ้น จากสภาพปัญหาของภูมิภาคดังกล่าวจึงทำให้การวางแผนพัฒนาพื้นที่บริเวณนี้ นอกจากจะต้องคำนึงถึงสภาพทางกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคม แล้ว ยังต้องพิจารณาถึงเอกลักษณ์พิเศษของภูมิภาคนี้ด้วย นั่นคือ การวางแผนจะต้องอยู่ในกรอบของเงื่อนไขเบื้องต้น 3 ประการ คือ 1. ต้องเอื้ออำนวยต่อการดำรงชีวิตที่ดีของชนส่วนใหญ่ของภูมิภาค 2. ควรคำนึงถึงการแข่งขันเชิงพื้นที่กับภูมิภาคชายแดนตอนบนของประเทศมาเลเซีย 3. ต้องคำนึงถึงความมั่นคงของชาติ ส่วนต่อไปของการวิจัย เป็นการศึกษาเพื่อนำไปใช้ในการกำหนดนโยบายการพัฒนาชุมชนเทศบาลตำบลสุไหงโก-ลก โดยทำการศึกษาสภาพปัจจุบันของชุมชนทางด้านกายภาพเศรษฐกิจและสังคม เช่น โครงสร้างทางกายภาพ การคมนาคมขนส่ง โครงสร้างประชากร เศรษฐกิจ การบริการสังคม ตลอดจนบริการสาธารณูปโภคและสาธารณูปการ เป็นต้น รายงานต่อไปก็เป็นเรื่องของการใช้ที่ดินและการขยายตัวของชุมชน เป็นการศึกษาที่ครอบคลุมถึงลักษณะการใช้ที่ดิน การขยายตัวของชุมชน และปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการขยายตัว ซึ่งผลจากการศึกษาชี้ให้เห็นว่า ชุมชนเทศบาลตำบลสุไหงโก-ลก มีลักษณะการใช้ที่ดินที่พัฒนาขึ้นโดยเอกชนเป็นหลัก มีการขยายตัวทางด้านการบันเทิงเริงรมย์เป็นส่วนใหญ่ โดยอาศัยความได้เปรียบในด้านที่ตั้ง ความแตกต่างด้านเศรษฐกิจระหว่างไทยกับมาเลเซีย ลักษณะทางด้านสังคมวัฒนธรรม ความปลอดภัยตลอดจนความสัมพันธ์ระหว่างประเทศที่ดีต่อกัน พร้อมกันนั้นก็ได้เสนอให้เห็นปัญหาต่างๆ ของชุมชนทั้งที่กำลังเกิดขึ้นในปัจจุบันและที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในอนาคต เช่น ปัญหาฐานเศรษฐกิจของชุมชนที่แคบเกินไป ที่สืบเนื่องมาจากการทุ่มเทการลงทุนทางด้านธุรกิจการบันเทิงเริงรมย์ที่ทำขึ้นมาเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวชาวมาเลเซียโดยเฉพาะ ซึ่งเป็นการลงทุนที่มีความเสี่ยงสูงมาก เพราะบริเวณนี้เองก็ยังไม่มีการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเท่าที่ควร ส่วนสุดท้ายของการวิจัย เป็นการเสนอแนวนโยบายในการวางแผนพัฒนาชุมชนเทศบาลตำบลสุไหงโก-ลก ด้วยการพัฒนาตัวเองให้เป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยวและการค้าในบริเวณชาแดนไทย-มาเลเซีย ด้านจังหวัดนราธิวาส โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเอาชนะในการแข่งขันเชิงพื้นที่กับชายแดนมาเลเซีย ขณะเดียวกันก็เป็นการสร้างความมั่นคงทางด้านเศรษฐกิจของชุมชนแห่งนี้ด้วย อย่างไรก็ตาม การที่จะเสริมสร้างให้สุไหงโก-ลกเป็นศูนย์กลางได้อย่างสมบูรณ์แบบนั้น ผู้วิจัยได้เสนอแนะแนวทางการวางแผนโดยเน้นให้มีการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวประเภทธรรมชาติและวัฒนธรรมในบริเวณลุ่มน้ำโก-ลก เป็นส่วนประกอบ ส่วนชุมชนสุไหงโก-ลก จะทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยวทางด้านแหล่งบันเทิงเริงรมย์ กิจกรรมกลางคืนและกิจกรรมการค้าและบริการที่เกี่ยวเนื่องกับการท่องเที่ยว โดยมีการควบคุมที่เหมาะสม ทั้งนี้เพราะโดยสภาพที่แท้จริงในปัจจุบันชุมชนสุไหงโก-ลก สามารถจูงใจหรือดึงดูดนักท่องเที่ยวได้ระยะหนึ่งเท่านั้น นั่นคือ นักท่องเที่ยวชอบหาความสุขกับกิจกรรมความบันเทิงเริงรมย์เท่านั้น ดังนั้นการเปิดแหล่งท่องเที่ยวประเภทธรรมชาติและวัฒนธรรมในบริเวณนี้จึงน่าจะเป็นกลยุทธที่เหมาะสมที่จะมีผลในการสรรสร้างให้สุไหงโก-ลก เป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยวและการค้าบริการในบริเวณนี้