การวิเคราะห์เนื้อหาหลักสูตรวิชาสังคมศึกษา ชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น พุทธศักราช 2521 เกี่ยวกับลักษณะความเป็นพลเมืองดี

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์เนื้อหาหลักสูตรวิชาสังคมศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น พุทธศักราช 2521 ในส่วนที่เป็นแบบเรียนและเนื้อหาเพิ่มเติมในคู่มือครูของกรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ ว่ามีเนื้อหาเกี่ยวกับลักษณะความเป็นพลเมืองดีอย่างไร และปรากฏอยู่ในเนื้อหาประเภทใด มากน้อยเพียงใด วิธีดำเนินการวิจัย การวิจัยแบ่งเป็น 3 ขั้นตอนคือ 1. การศึกษาลักษณะความเป็นพลเมืองดีในสังคมไทย มีวิธีการคือ ศึกษาและรวบรวมลักษณะความเป็นพลเมืองดีจากเอกสาร วารสาร งานวิจัย ตำราและสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ ทั้งของไทยและต่างประเทศที่กล่าวถึงลักษณะความเป็นพลเมืองดี นำผลที่ได้ร่วมประชุมปรึกษาหารือกับผู้เชี่ยวชาญทางด้านสังคมศาสตร์ คณะอาจารย์ที่ปรึกษา เพื่อพิจารณาลักษณะความเป็นพลเมืองดีที่จะใช้ในงานวิจัยครั้งนี้ 2. การวิเคราะห์เนื้อหาหลักสูตรวิชาสังคมศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น พุทธศักราช 2521 ผู้ศึกษาวิเคราะห์ลักษณะความเป็นพลเมืองดี พฤติกรรม และประเภทเนื้อหาของลักษณะความเป็นพลเมืองดีในแหล่งข้อมูลด้วยตนเองภายใต้คำแนะนำของอาจารย์ที่ปรึกษาและผู้เชี่ยวชาญทางด้านการวิเคราะห์หลักสูตร 3. การสรุปผลการวิเคราะห์เนื้อหาหลักสูตร สรุปผลที่ได้จากการวิเคราะห์ลักษณะความเป็นพลเมืองดีในเนื้อหาหลักสูตรว่า มีลักษณะความเป็นพลเมืองดีและพฤติกรรมของลักษณะความเป็นพลเมืองดีอย่างไร ปรากฏว่าอยู่ในเนื้อหาประเภทใด และมากน้อยเพียงใด ผลการวิจัย 1. มีลักษณะความเป็นพลเมืองดีปรากฏอยู่ในแหล่งข้อมูลทุกรายการรวม 830 ครั้ง โดยปรากฏอยู่ในแหล่งข้อมูลชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1, 2 และ 3 คิดเป็นจำนวน 349, 203 และ 278 ครั้ง หรือคิดเป็นร้อยละ 42.04, 24.45 และ 33.49 ตามลำดับ 2. ในแหล่งข้อมูลรวมทุกรายการมีลักษณะความเป็นพลเมืองดีเรียงลำดับจากมากไปน้อย 10 ลำดับแรกดังนี้คือ มีความรับผิดชอบ มีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนาและพระมหากษัตริย์ มีจิตใจเป็นประชาธิปไตย ตระหนัก สนใจและมีส่วนร่วมทางการเมือง รักษาระเบียบวินัย รู้จักใช้และสงวนรักษาสาธารณสมบัติ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีความเสียสละและเห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม มีสติ-สัมปชัญญะ มีความภาคภูมิใจในความเป็นไทย ใฝ่หาความรู้และความจริง จาก 10 ลักษณะนี้ มีจำนวนถึง 6 ลักษณะ ได้แก่ มีความรับผิดชอบ มีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนาและพระมหากษัตริย์ มีจิตใจเป็นประชาธิปไตย ตระหนัก สนใจและมีส่วนร่วมทางการเมือง รักษาระเบียบวินัยมีความเสียสละและเห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม ซึ่งต่างก็อยู่ใน 10 ลำดับแรกของแหล่งข้อมูลชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1, 2 และ 3 ด้วย 3. มีลักษณะการใช้เวลาให้เป็นประโยชน์ปรากฏในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เพียง 1 ครั้ง ลักษณะมีมนุษยสัมพันธ์ปรากฏในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เพียง 1 ครั้ง ส่วนลักษณะมีน้ำใจเป็นนักกีฬานั้น ไม่ปรากฏในแหล่งข้อมูลทุกรายการ 4. ลักษณะพฤติกรรมของลักษณะความเป็นพลเมืองดีในแหล่งข้อมูลทั้งหมดมีลักษณะพฤติกรรมต่อตนเอง ต่อผู้อื่น และต่อสิ่งแวดล้อม คิดเป็นร้อยละ 23.01, 24.81 และ 52.16 ตามลำดับ 5. ประเภทของเนื้อหาของลักษณะความเป็นพลเมืองดีในแหล่งข้อมูลทั้งหมดปรากฏดังนี้ เนื้อหาประเภทข้อเท็จจริงหรือความรู้ธรรมดาคิดเป็นร้อยละ 57.71 หลักการคิดเป็นร้อยละ 26.02 ความคิดรวบยอดคิดเป็นร้อยละ 12.28 ความคิดสร้างสรรค์คิดเป็นร้อยละ 0.48 การคิดแก้ปัญหาคิดเป็นร้อยละ 2.89 ความสามารถหรือทักษะทางกายคิดเป็นร้อยละ 0.36 เจตคติหรือค่านิยมคิดเป็นร้อยละ 0.24