ความต้องการใช้บริการห้องสมุดของนักศึกษาวิทยาลัยครูลำปาง

Abstract

จุดมุ่งหมายของการทำวิจัยครั้งนี้ เพื่อศึกษาถึงลักษณะและปัญหาการใช้บริการห้องสมุดความต้องการให้ห้องสมุดจัดบริการและกิจกรรมต่างๆ ตลอดจนความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของนักศึกษาวิทยาลัยครูลำปาง เพื่อหาแนวทางสำหรับผู้บริหารวิทยาลัยและบรรณารักษ์ ในอันที่จะปรับปรุงบริการของห้องสมุดให้มีประสิทธิภาพและตรงกับความต้องการของนักศึกษามากยิ่งขึ้น ข้อมูลในการวิจัยได้จากแบบสอบถามที่แจกให้แก่นักศึกษาวิทยาลัยครูลำปางที่เป็นกลุ่มตัวอย่าง 430 คน ซึ่งเป็นนักศึกษาภาคปกติที่ลงทะเบียนเรียนในภาคต้นของปีการศึกษา2525 โดยได้รับแบบสอบถามคืนรวมทั้งสิ้น 420 ชุด คิดเป็นร้อยละ 97.67 ผลของการวิจัยมีดังนี้ คือ นักศึกษาส่วนใหญ่เห็นว่าห้องสมุดมีความสำคัญต่อการศึกษาของนักศึกษาอย่างมาก แต่นักศึกษาส่วนใหญ่มีความถี่ในการเข้าใช้ห้องสมุดเพียงสัปดาห์ละ 1-2 ครั้งเท่านั้น และนิยมเข้าใช้ห้องสมุดในช่วงเวลาว่างระหว่างชั่วโมงเรียนมากที่สุด โดยมีจุดมุ่งหมายการเข้าใช้เพื่อค้นคว้าประกอบการเขียนรายงานหรือภาคนิพนธ์มากที่สุด รองลงมาเพื่ออ่านหนังสือประกอบการเรียนตามหลักสูตร นักศึกษาส่วนใหญ่มีวิธีค้นหาหนังสือในห้องสมุดโดยค้นบัตรรายการหนังสือก่อน แต่มีอัตราที่ไม่มากนักเมื่อเปรียบเทียบกับการค้นหาหนังสือด้วยวิธีอื่น ๆ ในด้านสภาพการยืมหนังสือ นักศึกษาส่วนใหญ่เคยยืมหนังสือแต่นาน ๆ ยืมครั้ง รองลงมาคือนักศึกษาที่ยืมอย่างสม่ำเสมอ และยืมโดยใช้บัตรยืมของตนเองซึ่งมีจำนวนมากที่สุดแต่ก็ยังมีนักศึกษาอีกจำนวนมากที่ชอบใช้บัตรของเพื่อนและให้เพื่อนช่วยยืมให้ นักศึกษาส่วนใหญ่มีความเห็นว่าตนเองมีความเข้าใจในวิธีการใช้ห้องสมุดอยู่ในระดับปานกลางเท่านั้นนอกจากห้องสมุดวิทยาลัยแล้ว นักศึกษาส่วนใหญ่นิยมเข้าใช้ห้องสมุดของภาควิชาต่าง ๆ มากที่สุด รองลงมาคือห้องสมุดประชาชนและห้องสมุดโรงเรียน ผลการวิจัยเกี่ยวกับปัญหาการใช้บริการห้องสมุดของนักศึกษาพบว่า บริการห้องสมุดที่เป็นปัญหาสำหรับนักศึกษามากเป็นอันดับ 1 ในด้านที่เกี่ยวกับอาคารสถานที่ คือ อากาศภายในห้องสมุดร้อนอบอ้าว รองลงมา คือ ห้องสุขาไม่สะอาด ในด้านครุภัณฑ์ คือ ห้องสมุดมีพัดลมไม่เพียงพอกับความต้องการใช้ ในด้านหนังสือ คือ หนังสือบนชั้นเรียงสับสน และไม่อยู่ตรงตามชั้น รองลงมา คือ หนังสือที่ต้องการใช้มักมีผู้อื่นยืมไปก่อน และหนังสือที่เกี่ยวกับวิชาเอกมีน้อย ในด้านวารสารและสิ่งพิมพ์อื่นๆ คือ วารสารและหนังสือพิมพ์ที่อ่านแล้วไม่เก็บเข้าที่เดิม แต่กองสุมตามโต๊ะ รองลงมา คือ วารสารเกี่ยวกับวิชาเอกยังไม่มีหรือมีน้อย และหน้าวารสารที่ต้องการอ่านมักถูกฉีกและขาดหายไป ในด้านการยืม- คืนหนังสือ คือ ค่าปรับหนังสือเกินกำหนดส่งสูงมาก รองลงมา คือห้องสมุดไม่ให้ยืมหนังสือในวันเสาร์-อาทิตย์ นอกจากนี้บริการทั่วๆไปที่เป็นปัญหาสำหรับนักศึกษามากเป็นอันดับ 1 คือ ใช้บัตรรายการแล้วแต่ไปค้นหาหนังสือบนชั้นไม่ได้ตามต้องการ รองลงมาคือ ไม่ทราบว่ามีหนังสือใหม่อะไรบ้างในเทอมนี้ และห้องสมุดมีกิจกรรมและบริการต่างๆน้อย บริการที่นักศึกษามีความต้องการให้ห้องสมุดจัดมากเป็นอันดับสูงสุด ตามลำดับดังนี้ คือ ให้ห้องสมุดมีบริการโสตทัศนวัสดุ ให้จัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านบ่อยๆให้มีบริการรับฝากของโดยมีเจ้าหน้าที่ดูแลโดยเฉพาะ ให้มีบริการเย็บเล่มรายงานและซ่อมหนังสือราคาเยาให้มีบริการถ่ายสำเนาเอกสารราคาเยาและให้มีเครื่องพิมพ์ดีดไว้บริการ ข้อเสนอแนะ 1. บรรณารักษ์ควรมีความรับผิดชอบในหน้าที่ให้มากขึ้น มีการวางแผนและมีหลักเกณฑ์ในการปฏิบัติงาน เพื่อสร้างระบบงานที่ดี และเพื่อให้การจัดบริการห้องสมุดมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น 2. เจ้าหน้าที่ห้องสมุดควรมีความรับผิดชอบในหน้าที่ ปฏิบัติงานอย่างมีประสิทธิภาพมีความสามัคคี ไม่เกี่ยงงาน และปฏิบัติตามระเบียบกฎเกณฑ์ของห้องสมุดโดยเคร่งครัด 3. ผู้บริหารวิทยาลัยควรเพิ่มจำนวนเจ้าหน้าที่ห้องสมุดให้มากขึ้น เพื่อให้การจัดบริการห้องสมุดมีประสิทธิภาพ และสามารถจัดบริการต่างๆ เพิ่มมากขึ้นตามความต้องการของนักศึกษาได้ 4. ผู้บริหารวิทยาลัยและกรมการฝึกครู ควรส่งเสริมและสนับสนุนห้องสมุดมากกว่านี้ โดยยกฐานะห้องสมุดให้มีฐานะเทียบเท่าคณะวิชา เช่นเดียวกับมหาวิทยาลัย จัดสรรงบประมาณให้ห้องสมุดมากขึ้นและแน่นอน เพื่อปรับปรุงห้องสมุดให้ได้มาตรฐานในทุก ๆ ด้าน และเพิ่มอัตราอาจารย์ในภาควิชาบรรณารักษ์ให้มากขึ้น โดยให้มีการปรับปรุงมาตรฐานจำนวนบุคลากรของภาควิชาบรรณารักษศาสตร์ให้สูงกว่าเดิม 5. ควรจะแยกบรรณารักษ์ประจำห้องสมุดออกจากภาควิชาบรรณารักษศาสตร์โดยเด็ดขาด เพื่อประสิทธิภาพในการทำงานห้องสมุด และในการสอนวิชาบรรณารักษศาสตร์