พฤติกรรมการใช้สวนสาธารณะที่เป็นผลจากสภาพแวดล้อมทางภูมิทัศน์ของสวนในเขตเทศบาลนครขอนแก่น

Abstract

งานวิทยานิพนธ์นี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจที่มีจุดหมายเพื่อศึกษาปัจจัยทางการภาพที่มีผลต่อการใช้-ไม่ใช้สวน และลักษณะกายภาพของพื้นที่ที่มีการใช้งานหรือไม่มีการใช้ โดยใช้สวนบึงแก่นนคร, สวนรัชดานุสรณ์ และสวนประตูเมืองเป็นพื้นที่ในการศึกษา ผลที่ได้จะนำมาเป็นแนวทางในการออกแบบสวนสาธารณะที่มีความเหมาะสมต่อความต้องการของผู้ใช้สวน การศึกษานี้มีวิธีการเก็บข้อมูล 2 วิธีคือ การสังเกตการณ์และการแจกแบบสอบถาม ซึ่งใช้ข้อมูลที่ได้จากการสังเกตการณ์เป็นหลัก การสังเกตการณ์จะทำการสำรวจบันทึกกิจกรรมลงไปในผังของสวนแต่ละแห่ง โดยระบุกิจกรรม ตำแหน่งที่ทำกิจกรรม และลักษณะของผู้ใช้สวน เช่น วัย, เพศ ส่วนการแจกแบบสอบถามจะใช้แบบสอบถามสำหรับผู้ใช้สวนแห่งละ 100 ชุด และผู้ไม่ใช้สวนในรอบ 1 ปีที่อยู่ในเขตรัศมีบริการอีก 100 ชุด ผลการศึกษาพบว่า ลักษณะพื้นที่ในการกระจายตัวเพื่อทำกิจกรรม พบลักษณะต่างๆ เช่น พื้นที่ที่มีการใช้ตลอดเวลา กิจกรรมที่เกิดขึ้นในพื้นที่นี้มักเป็นกิจกรรมแบบผ่อนคลาย (Passive Recreation), พื้นที่ที่มีการใช้เฉพาะช่วงเวลา กิจกรรมที่เกิดขึ้นมักเป็นกิจกรรมเฉพาะ เช่น เต้นแอโรบิก, พื้นที่ที่มีการเข้าไปใช้น้อย หรือไม่มีการใช้เลย ลักษณะพื้นที่มักเป็นบริเวณที่ผู้ใช้รู้สึกไม่ปลอดภัย ทรุดโทรม ไม่สะอาด แสงสว่างน้อย ส่วนปัจจัยทางกายภาพที่มีผลต่อการใช้พื้นที่สวน ได้แก่ สภาพภูมิอากาศ การดูแลรักษา ความร่มรื่นของบรรยากาศ และผู้ร่วมใช้สวน และพบว่าปัจจัยสำคัญอื่นๆ ที่มีผลต่อการใช้-ไม่ใช้สวนสาธารณะ ได้แก่ การเดินทางไม่สะดวก, ไม่มีกิจกรรมที่น่าสนใจ, สวนไม่สวนไม่น่าใช้, ภาพพจน์ที่ไม่ดีของสวน, ความแออัดของสวน จากการศึกษาพบข้อสังเกตว่า พฤติกรรมการใช้ – ไม่ใช้สวนสาธารณะของคนในเขตเทศบาลนครขอนแก่นมีผลมาจากสภาพแวดล้อมทางภูมิทัศน์ของพื้นที่สวนสาธารณะ ซึ่งควรมีการคำนึงถึงปัจจัยทางกายภาพที่มีผลต่อผู้ใช้สวนส่วนใหญ่ เพื่อให้พื้นที่สวนมีการใช้งานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ