ผลของแอนโดรกราโฟไลด์ นีโอแอนโดรกราโฟไลด์ และ 14-ดีออกซี-11, 12-ไดดีไฮโดรแอนโดรกราโฟไลด์ต่อการหดเกร็งของกล้ามเนื้อกระเพาะหนูขาว นอกร่างกาย

Abstract

ผลการศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาเบื้องต้น พบว่าสารสกัดจากฟ้าทะลายโจรในกลุ่มไดเทอร์ปีน แลคโตน 3 ชนิด คือ แอนโดรกราโฟไลด์ นีโอแอนโดรกราโฟไลด์ และ 14-ดีออกซี-11, 12- ไดดีไฮโดรแอนโดรกราโฟไลด์ ความเข้มข้น 1.5 x 10-5 และ 1.5 x 10-6 M. มีฤทธิ์ยับยั้งการหดเกร็งของกล้ามเนื้อกระเพาะหนูขาวและหนูถีบจักรได้ ผลการทดลองในหนูขาวพบว่า สารสกัดทั้ง 3 ชนิดจะออกฤทธิ์ยับยั้งการหดเกร็งของกล้ามเนื้อที่เกิดจากอะเซทีลโคลีนแบบไม่ได้แย่งจับที่ตัวสัมผัสเดียวกัน (non-competitive antagonist) และเมื่อกล้ามเนื้อถูก depolarized ด้วยสารละบายที่มี K+ และความเข้มข้นสูง ผลการยับยั้งการหดเกร็งที่เกิดจากการใช้แคลเซี่ยมคลอไรด์จะให้ผลแบบแข่งขันกัน (competitive antagonist) ซึ่งผลที่เกิดขึ้นนี้เหมือนกับการทดลองที่ใช้เวอราปามิล (verapamil) ความเข้มข้น 5 x 10-8 M. ความแรงในการยับยั้งของสารสกัดทั้ง 3 ชนิด จะขึ้นกับขนาดที่ให้ ส่วนผลการทดลองที่ใช้กล้ามเนื้อกระเพาะหนูถีบจักรทั้งกระเพาะนั้น พบว่าสารสกัดจะออกฤทธิ์ยับยั้งการตอบสนองทั้งแบบแฟซิก (phasic) และโทนิค(tonic) จากการใช้อะเซทีลโคลีนและแคลเซี่ยมคลอไรด์ได้ โดยจะเห็นผลการยับยั้งชัดเจนในระยะโทนิค จากผลการทดลองดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าสารสกัดทั้ง 3 ชนิดให้ผลยับยั้งการหดเกร็งของกล้ามเนื้อกระเพาะหนูขาวและหนูถีบจักรแบบไม่เฉพาะเจาะจงต่อสารกระตุ้น (non-specific antagonist) กลไกการออกฤทธิ์อาจจะเกิดขึ้นได้หลายทาง แต่ผลการทดลองนี้ชี้แนะว่ากลไกแบบหนึ่งจะออกฤทธิ์โดยการป้องกันการเคลื่อนที่ของ Ca+2 จากภายนอกเซลล์เข้าสู่ภายในเซลล์ (calcium entry blocker) ซึ่งการวิจัยนี้ให้ผลสนับสนุนรายงานการใช้สมุนไพรฟ้าทะลายโจรในทางคลินิกและทางการแพทย์แผนโบราณสำหรับการรักษาโรค อุจจาระร่วงและโรคในระบบทางเดินอาหาร