พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสมมตอมรพันธ์ : พระประวัติและผลงานที่เกี่ยวกับหอสมุดแห่งชาติ

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาพระประวัติผลงานของพระสมมตอมรพันธุ์โดยเฉพาะการอุทิศพระองค์ในงานก่อตั้งหอสมุดแห่งชาติของไทย ใน พ.ศ. 2448-2458 2. เพื่อค้นคว้าเพิ่มเติมเกี่ยวกับประวัติของบรรณารักษศาสตร์ในประเทศไทยในส่วนที่ยังไม่มีการศึกษามาก่อน วิธีวิจัยที่ใช้ คือ การสัมภาษณ์ใกล้ชิดและญาติสนิทกับการศึกษาค้นคว้าจากบันทึกส่วนพระองค์ จากหนังสือ วารสาร และเอกสารอื่นๆ ของหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ผลของการค้นคว้ามีดังนี้คือ 1. ถึงแม้ว่าในระยะเริ่มก่อตั้งหอสมุดแห่งชาติของไทยที่มีปัญหามากมาย แต่การอุทิศพระองค์ต่องานด้านนี้ของกรมพระสมมตอมรพันธุ์ก็เป็นผลให้เกิดความก้าวหน้าและพัฒนาการเป็นอย่างดีใน พ.ศ. 2448-พ.ศ. 2458 โดยเฉพาะในการบริหารงานห้องสมุด และงานเทคนิคในห้องสมุด 2. การวิจัยเรื่องนี้ช่วยให้ทราบพระอุปนิสัยส่วนพระองค์ว่า กรมพระสมมตอมรพันธุ์ทรงเป็นพุทธศาสนิกชนที่ยึดมั่นในศาสนา ละเว้นการประพฤติมิชอบ และมีพระทัยเมตตากรุณา 3. พระองค์เป็นผู้ที่มีความสามารถในด้านอักษรศาสตร์และผู้วิจัยได้รวบรวมผลงานของพระองค์ทั้งที่ตีพิมพ์แล้วยังไม่ตีพิมพ์เป็นบรรณานุกรมประกอบบรรณนิทัศน์แยกประเภทตามสาขาวิชาขึ้นเป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์เรื่องนี้ด้วย