ลิลิตนิทราชาคริต พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 5 เปรียบเทียบกับ เรื่องอาบูหะซันในนิยายอาหรับราตรี ฉบับภาษาอังกฤษ

Abstract

ลิลิตนิทราชาคริต พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 5 วรรณคดีไทยเล่มทีมีชื่อเสียงที่สุดเล่มหนึ่ง สมควรที่จะได้ศึกษาคนคว้าเพื่อให้เกิดความรู้กว้างขวางยิ่งขึ้น ในวิทยานิพนธ์เรื่องนี้แบ่ง ออกเป็น 3 บท บทที 1 ศึกษาในแนวประวัติวรรณคดี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงแปลจากฉบับภาษาอังกฤษและทรงพระราชนิลิลิตนิทราชาคริต ใน พ.ศ. 2422 ตามเค้าเรื่อง “The Sleeper Awakened,” The Arabian Nights Entertainments«. (London: Gall and Inglis, 30 Paternoster How, 6 George Street , Edinburgh.) ต้นฉบับภาษาอาหรับพบในฉบับเบรสเลา เรียกชื่อว่า “อัล นาอิม วะ อัล ยัดธซาน” เอ็ดวาร์ด วิลเลียม เลน ได้พบฉบับของ อัล อิส ฮะกี (หรือ อัล อิชาเก) ซึ่งเขียนไว้ใน ค.ศ. 1632 ว่าตอนที่สำคัญของ นิทานเรื่องนี้เป็นเกร็ดพงศาวดารบทที่สอง ศึกษาในแนววรรณคดีเปรียบเทียบ ได้เปรียบเทียบ ลิลิตนิทราชาคริตกับฉบับภาษาอังกฤษ 3 ฉบับ คือ ฉบับของเอ็ดวาร์ด วิลเลียม เลน “The Story of Abu-L-Hasan the Wag “or” The Sleeper Awakened” ฉบับของเซอร์ ริชาร์ค เอฟ เบอร์ตัน “The Sleeper and the Waker” และฉบับที่สาม ไม่บอกชื่อผู้แต่ง คือเรื่อง “The Sleeper Awakened,” The Arabian Nights Entertainments. (London: Ward, Lock and Co., Limited.) การศึกษา เปรียบเทียบทำให้ทราบว่าฉบับที่สามเป็นฉบับที่ใกล้เคียงกับลิลิตนิทราชาคริตมากที่สุด แต่ด้วยเหตุว่ามีรายละเอียดในเรื่องบางตอนแตกต่างกัน และ ที่สำคัญที่สุดคือสำนักพิมฑ์แตกต่างกันเรื่อง “The Sleeper Awakened” ในฉบับที่สามนี้ เป็นฉบับเดียวกับที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแปล จึงสรุปได้เพียงว่า การศึกษาเปรียบเทียบจากฉบับภาษาอังกฤษทั้งสามฉบับนี้ ช่วยให้เข้าใจความคิดในนิทานอาหรับ เรื่องนี้ได้แจ่มแจ้งยิ่งขึ้น บทที 3 ศึกษาในแนววรรณคดีวิจารณ์ ชี้ให้เห็นตอนที่ไพเราะและความคิดที่ดีในลิลิตนิทราชาคริต และพระปรีชาสามารถในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในการ แปลสู่พากย์ไทย