ผลของการพัฒนาเมืองภายใต้อิทธิพลการผังเมืองตะวันตก : กรณีศึกษาเมืองลพบุรี

Abstract

ในการวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาและประเมินผลการปฏิบัติทางผังเมืองที่เกิดจากการนำแนวคิดวิธีการพัฒนาเมืองตามรูปแบบการผังเมืองตะวันตกเข้ามาใช้ในการดำเนินงานพัฒนาเมืองลพบุรีในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม พร้อมทั้งเสนอแนะแนวทางการวางและจัดทำแผนผังโครงการพัฒนาเมืองลพบุรีเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ในทางปฏิบัติต่อไป จากการที่จอมพล ป. พิบูลสงครามได้มีนโยบายพัฒนาเมืองลพบุรีให้เป็นเมืองทหารที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ พร้อมทั้งได้มีแนวคิดการวางผังเมืองแห่งใหม่ที่ต่อเนื่องจากเมืองเก่าเพื่อเป็นการรองรับการเจริญเติบโตที่จะเกิดขึ้นและเป็นการแก้ไขปัญหาความแออัดภายในบริเวณเมืองเก่า โดยเมื่อเปรียบเทียบวัตถุประสงค์ของการพัฒนาเมืองกับสภาพของเมืองลพบุรีพบว่าเมืองมีองค์ประกอบทางกายภาพที่มีพัฒนาการตั้งแต่สมัยประวัติศาสตร์มาสู่เมืองใหม่ที่มีรูปแบบอิทธิพลจากตะวันตกพร้อมกับฐานะของการเป็นศูนย์กลางทางทหาร โดยผลของการพัฒนาครั้งนี้ทำให้พื้นที่บริเวณเมืองใหม่มีการเพิ่มขึ้นของอาคารบ้านเรือนอย่างรวดเร็ว แต่ในปัจจุบันพบว่าพื้นที่บริเวณดังกล่าวมีแนวโน้มของการเจริญเติบโตที่ลดลง เนื่องจากขาดพื้นที่ในการขยายตัวของเมืองที่เหมาะสม ทำให้คนเลือกสร้างบ้านเรือนในบริเวณที่อยู่นอกเขตผังเมืองที่สร้างขึ้นในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ในขณะที่บริเวณเมืองเก่าก็ยังคงมีการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างแออัด ทำให้สภาพแวดล้อมบริเวณเมืองเก่าขาดคุณค่าที่เหมาะสม ในการศึกษาเกี่ยวกับผลของการพัฒนาเมืองลพบุรีภายใต้อิทธิพลการวางผังเมืองตะวันตกในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงครามครั้งนี้ มีข้อเสนอแนะแนวทางพัฒนาทางกายภาพของเมืองลพบุรีด้วยการส่งเสริมพัฒนาพื้นที่เมืองที่สร้างขึ้นสมัยจอมพล ป. พิบูลสงครามให้เป็นศูนย์กลางพาณิชยกรรมที่สำคัญของเมือง และเพื่อเป็นการตอบสนองนโยบายลดความแออัดภายในบริเวณเมืองเก่าที่ยังคงเป็นปัญหาสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน มีการวางแผนพัฒนาพื้นที่นอกเขตเทศบาล ซึ่งเป็นพื้นที่ขยายตัวของเมืองแห่งใหม่ รวมทั้งควรมีการพัฒนาทางด้านกายภาพในบริเวณเมืองเก่าและเมืองใหม่ให้มีความสอดคล้องกลมกลืนกัน