ผลของการใช้แนวคิดการทำงานแบบร่วมมือ ในการดำเนินงานการศึกษานอกระบบโรงเรียน

Abstract

เสาะหาระบบการดำเนินงานแบบมีส่วนร่วม เพื่อก่อให้เกิดผลความร่วมมือเพื่อให้ข้อมูลเชิงวิชาการ ในการเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการการศึกษานอกโรงเรียน ของกรมการศึกษานอกโรงเรียน มีการพัฒนาคุณภาพ สร้างความสมดุลระหว่างระบบการดำเนินงานกับการมีส่วนร่วม โดยใช้เทคนิคเดลฟายในการหารูปแบบเพื่อใช้รูปแบบในการวิจัยภาคสนาม เป็นระยะเวลา 3 เดือนติดต่อกัน และนำผลการวิจัยจากการปฏิบัติจริงภาคสนามมาอภิปราย เพื่อปรับปรุงรูปแบบให้สามารถนำไปประยุกต์ได้ในสถานการณ์จริง ของการจัดการศึกษาของหน่วยงานการศึกษานอกโรงเรียนระดับจังหวัดและอำเภอ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ เป็นศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัด และศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอ 5 จังหวัดและ 5 อำเภอ จากประชากรศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดในเขตภาคกลางซึ่งมี 17 จังหวัด โดยการสุ่มอย่างง่าย และเลือกศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอในจังหวัดตัวอย่าง จังหวัดละ 1 อำเภอ โดยวิธีการสุ่มอย่างง่าย บุคลากรในจังหวัดและอำเภอตัวอย่างที่ได้รับเกียรติ ให้ร่วมงานวิจัยครั้งนี้ได้ใช้ขนาดตัวอย่างบุคลากรในจังหวัด และอำเภอตัวอย่างที่ประสงค์จะร่วมการทดลองปฏิบัติจริงภาคสนามจำนวน 116 คน เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัยนี้คือ แบบสอบถาม แบบวัดผลความร่วมมือ และการสัมมนาแบบเจาะลึก (Indept Seminar) วิเคราะห์และประมวลผล โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS10.0.1 สถิติที่ใช้คือการแจกแจงความถี่ฐานนิยม ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบ t-paired เพื่อให้ผลงานวิจัยนี้สามารถนำไปประยุกต์ได้ตรงตามความต้องการ ของประชากรของหน่วยงานการศึกษานอกโรงเรียน สังกัดกรมการศึกษานอกโรงเรียน งานวิจัยครั้งนี้ได้สำรวจความต้องการการมีระบบการดำเนินงาน แบบมีส่วนร่วมจากประชากร ซึ่งเป็นบุคลากรในหน่วยงานการศึกษานอกโรงเรียน ระดับจังหวัดและอำเภอทั่วประเทศรวม 76 จังหวัด และ 816 อำเภอ กับทั้งได้สำรวจสภาพระบบการดำเนินงานแบบมีส่วนร่วม ที่มีอยู่จริงในปัจจุบันพบว่า ประชากรส่วนใหญ่และเกือบทุกคนมีความต้องการระบบการดำเนินงาน แบบมีส่วนร่วมสูงกว่าระบบการดำเนินงานที่เป็นอยู่จริงในปัจจุบันมาก จากผลการเสาะหารูปแบบระบบการดำเนินงานแบบมีส่วนร่วม โดยให้ผู้เชี่ยวชาญจำนวน 26 คน ร่วมพิจารณาตามเทคนิคเดลฟาย 2 รอบ โดยอาศัยแนวคิดระบบการดำเนินงานของเดมมิ่งผสมผสาน กับแนวคิดความร่วมมือของ Cohen และ Unhoff พบว่าส่วนใหญ่เห็นตรงกันว่ารูปแบบผสมผสานแนวคิดความร่วมมือของ Deming และ แนวคิดของ Coohen และ Unhoff เป็นรูปแบบที่สามารถนำไปประยุกต์ในการจัดให้บริการการศึกษานอกโรงเรียนในหน่วยงานระดับจังหวัดและอำเภอได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเป็นรูปบบระบบการดำเนินงานแบบมีส่วนร่วมเพื่อก่อให้เกิดผลความร่วมมือ ที่เสนอให้นำไปทดลองปฏิบัติจริงภาคสนาม จากผลการทดลองปฏิบัติจริงภาคสนามในจังหวัดอำเภอตัวอย่าง พบว่า ผลของความร่วมมือที่เกิดจากการนำรูปแบบระบบการดำเนินงานแบบมีส่วนร่วม เพื่อก่อให้เกิดผลความร่วมมือก่อนและหลังการทดลองเกือบทุกด้าน และเกือบทุกกิจกรรม ไม่มีความแตกต่างกัน คงมีกิจกรรม 2 กิจกรรมจาก 61 กิจกรรมเท่านั้น ที่แตกต่างกันและยังพบว่ามีกิจกรรมหลายกิจกรรมที่หลังการทดลองแล้งเกิดผลของความร่วมมือลดลง ด้วยผลการทดลองเป็นเช่นดังกล่าวข้างต้น กลุ่มเป้าหมาย (Focus Group) ได้เสนอผลสรุปการอภิปรายว่าควรมีการใช้กระบวนการกลุ่ม คณะทำงาน การประชุมเพื่อปรึกษาหารือการนิเทศ การสร้างบรรยากาศในการทำงานแบบร่วมมือด้วยการสร้างระบบสารสนเทศ การสนับสนุนทรัพยากรและการให้มีส่วนร่วมในผลประโยชน์และใช้ยุทธศาสตร์การทำงานเชิงรุกมากกว่าตั้งรับ ยุทธศาสตร์การสร้างประสบการณ์หลากหลายให้บุคลากรและการพัฒนาองค์ความรู้ อนึ่งการเกิดผลความร่วมมือเกิดได้ทั้งในด้านบวกและด้านลย การคำนึงถึงสถานการณ์ ความมากน้อยของการใช้วิธีการการร่วมมือในการตัดสินใจ ปัจจัยเหล่านี้หากใช้ร่วมกับระบบการดำเนินงานแบบมีส่วนร่วมเพื่อก่อให้เกิดผลความร่วมมือ จักก่อให้เกิดประสิทธิภาพในการบริการกระบวนการเรียนการสอนให้มีคุณภาพและเกิดประโยชน์สูงสุดบรรลุจุดหมายปลายทางที่พึงประสงค์ต่อไป