การใช้ยาต้านจุลชีพในผู้ป่วยโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่โรงพยาบาลราชบุรี

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลการใช้ยาต้านจุลชีพ ชนิดและความไวของเชื้อ และปัญหาจากการรักษาด้วยยาต้านจุลชีพในผู้ป่วยโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่โรงพยาบาลราชบุรี ตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ. 2545 ผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคติดเชื้อในโรงพยาบาล 207 ราย เป็นเพศชายร้อยละ 58.5 เพศหญิงร้อยละ 41.5 อายุเฉลี่ย 53.5 ±20.2 ปี ผู้ป่วยเป็นโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลทั้งหมด 305 ครั้ง และมีการส่งเพาะเชื้อ 281 ครั้ง (ร้อยละ 92.1 ) เชื้อที่พบสูงสุด 5 อันดับแรกได้แก่ P. aeruginosa (ร้อยละ 18.1 ) A. baumannii (ร้อยละ 13.6 ) E. coli (ร้อยละ 10.8 ) K. pneumoniae (ร้อยละ 7.5 ) และ E. cloacae (ร้อยละ 6.8 ) เชื้อแต่ละชนิดมีความไวต่อยาต้านจุลชีพ 3 อันดับแรก ดังนี้ (1) P. aeruginosa มีความไวต่ออะมิกาซิน เนทิลไมซิน และเจนตาไมซิน ร้อยละ 93.0, 87.1 และ 78.6 ตามลำดับ (2) A. baumannii มีความไวต่อเซโฟเพอราโซน/ซัลแบคแทม แอมพิซิลลิน/ซัลแบคแทม และอิมิพีเนม ร้อยละ 72.7, 72.3 และ 61.8 ตามลำดับ (3) E. coli มีความไวต่ออิมิพีเนม อะมิกาซิน และเซโฟซิติน ร้อยละ 100.0, 97.6 และ 78.0ตามลำดับ (4) K. pneumoniae มีความไวต่ออิมิพีเนม อะมิกาซิน และนอร์ฟลอกซาซิน ร้อยละ 92.9, 78.6 และ 75.0 ตามลำดับ และ (5) E. cloacae มีความไวต่ออิมิพีเนม อะมิกาซิน และโคไตรม็อกซาโซล ร้อยละ 92.3, 84.6 และ 76.9 ตามลำดับ การรักษาแบบคาดการณ์สำหรับโรคติดเชื้อ

ในโรงพยาบาลที่เกิดขึ้นเกือบทุกตำแหน่งของร่างกายเป็นการใช้ยาต้านจุลชีพชนิดเดียว (ตั้งแต่ร้อยละ 54.5 ขึ้นไป) มากกว่าการใช้ยาต้านจุลชีพ 2 ชนิดขึ้นไปร่วมกัน ยกเว้น การติดเชื้อที่ตำแหน่งผ่าตัด (ร้อยละ 37.3) ยาต้านจุลชีพที่ใช้มากที่สุดในการรักษาแบบคาดการณ์ตามตำแหน่งร่างกายที่ติดเชื้อ มีดังนี้ (1) ระบบทางเดินหายใจส่วนล่างใช้ ยากลุ่มเซฟาโลสปอรินรุ่นที่สามชนิดเดียว ร้อยละ 38.6 (2) ที่ตำแหน่งผ่าตัดใช้ ยากลุ่มเพนนิซิลลินที่ทนต่อเพนนิซิลลินเนสชนิดเดียว ร้อยละ 15.7 (3) ปอดบวมใช้ ยากลุ่มเซฟาโลสปอรินรุ่นที่สามหรือสี่ชนิดเดียว ร้อยละ 45.8 (4) ระบบทางเดินปัสสาวะใช้ยากลุ่มฟลูออโรควิโนโลนชนิดเดียว ร้อยละ 47.3 และ (5) ที่ผิวหนังและเนื้อเยื่ออ่อนใช้ ยากลุ่มเพนนิซิลลินที่ทนต่อเพนนิซิลลินเนสชนิดเดียว ร้อยละ 34.7 การรักษาแบบคาดการณ์ที่ให้ตรงกับผลการเพาะเชื้อและทดสอบความไวของเชื้อต่อยามากที่สุด ได้แก่ การรักษาแบบคาดการณ์ในผู้ป่วยติดเชื้อที่ระบบทางเดินปัสสาวะอย่างเดียว ผู้ป่วยติดเชื้อที่ตำแหน่งผ่าตัดตำแหน่งเดียว และผู้ป่วยที่เกิดปอดบวมอย่างเดียว (ร้อยละ 38.7, 27.1 และ 21.7 ตามลำดับ) พบปัญหาจากการรักษาด้วยยาต้านจุลชีพทั้งหมด 163 ครั้ง ในผู้ป่วย 106 ราย ส่วนใหญ่มีสาเหตุจากการเกิดอันตรกิริยาของยาต้านจุลชีพกับยาอื่นที่ผู้ป่วยได้รับร่วมด้วย อย่างไรก็ตามไม่ได้ติดตามว่ามีผลต่อการรักษาหรือไม่