แนวทางการปรับปรุงภูมิทัศน์เมืองประวัติศาสตร์ลพบุรี

Abstract

เมืองลพบุรีเป็นเมืองที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานหลายยุคสมัยอีกทั้งเป็นเมืองประวัติศาสตร์ที่เป็นที่ตั้งของโบราณสถานสำคัญ ทั้งยังเป็นเมืองที่มีวิถีชีวิตชุมชน วัฒนธรรมและประเพณีของชาวเมืองลพบุรีอยู่อย่างชัดเจน ปัจจุบันเมืองประวัติศาสตร์ลพบุรีได้เจริญเติบโตเป็นเมืองสำคัญทางเศรษฐกิจของภูมิภาคการเจริญเติบโตนี้เองกลับสร้างความเสียหายให้เกิดขึ้นกับลักษณะภูมิทัศน์เมืองและภูมิทัศน์โบราณสถาน การศึกษานี้เพื่อหาแนวทางในการปรับปรุงภูมิทัศน์เมืองประวัติศาสตร์ลพบุรีเพื่อให้นำไปปรับใช้กับเมืองประวัติศาสตร์อื่นๆ ที่มีลักษณะใกล้เคียงกันภายใต้แนวความคิดในการอนุรักษ์โบราณสถานควบคู่ไปกับการพิจารณาชุมชนที่อาศัยอยู่ดั้งเดิม รวมทั้งเป็นการศึกษาแนวคิดทฤษฏีที่เกี่ยวข้องกับการจัดการภูมิทัศน์เมืองประวัติศาสตร์ แนวคิดการใช้ประโยชน์จากพื้นที่โบราณสถานเพื่อกิจกรรมเมือง กิจกรรมพักผ่อนของคนในชุมชน แนวคิดการจัดระบบพื้นที่เปิดโล่งของเมือง (Open Space System) แนวคิดการอยู่ร่วมกันระหว่างชุมชนปัจจุบันและพื้นที่โบราณสถาน และแนวคิดการจัดการภูมิทัศน์เมืองเพื่อรองรับกิจกรรมการท่องเที่ยวที่จะเกิดขึ้น จากการศึกษาพบว่าเมืองประวัติศาสตร์ลพบุรี เป็นเมืองที่มีการตั้งถิ่นฐานของชุมชนแทรกตัวอยู่ตามส่วนต่างๆ ของเมืองโดยมีอาคารโบราณสถานเป็นจุดศูนย์กลางชุมชน การศึกษานี้ได้เสนอแนวทางในการปรับปรุงภูมิทัศน์เมืองในรูปแบบเมืองแห่งความสมดุลระหว่างความเป็นเมืองประวัติศาสตร์และเมืองปัจจุบัน (Balancing City) โดยเสนอแนวคิดในการปรับปรุงภูมิทัศน์เป็นสองแนวทาง ในแนวทางแรกเป็นแนวทางในการปรับปรุงภูมิทัศน์ตามแนวคิดการอยู่ร่วมกันชุมชนดั้งเดิมและพื้นที่ประวัติศาสตร์ของเมือง การอณุรักษ์พื้นที่โบราณสถานที่ส่งผลกระทบต่อชุมชนให้น้อยที่สุดโดยแนวทางแรกนี้ เป็นแนวทางปรับปรุงที่สามารถทำได้ในระยะแรก และแนวทางที่สองเป็นการปรับปรุงภูมิทัศน์พื้นที่ประวัติศาสตร์เป็นเขตสงวนรักษา ควบคุมการใช้ประโยชน์ที่ดินโดยรอบพื้นที่ประวัติศาสตร์ และย้ายชุมชนที่ตั้งรุกล้ำโบราณสถานออกไปเพื่อปรับปรุงเป็นพื้นที่เปิดโล่งของเมืองซึ่งเป็นแนวคิดในระยะยาวหรือระยะที่สองต่อจากแนวคิดแรก