การย้ายถิ่นของนักศึกษาวิทยาลัยครูระดับประกาศนียบัตรวิชาการศึกษา ในกรุงเทพมหานคร

Abstract

วัตถุประสงค์ที่สำคัญของการศึกษาเรื่องนี้เพื่อศึกษาถึงแบบแผนและคุณลักษณะของการย้ายถิ่นเพื่อการศึกษาของนักศึกษาวิทยาลัยครูส่วนกลาง โดยเปรียบเทียบกับนักศึกษาผู้ไม่ย้ายถิ่น โดยมีสมมติฐานที่สำคัญ 2 ประการ คือ ประการแรกนักศึกษาส่วนใหญ่น่าจะย้ายมาจากภาคกลาง และประการที่สองการย้ายถิ่นของนักศึกษา ที่เรียนในภาคปกติและนักศึกษาที่เรียนในภาคนอกเวลาน่าจะแตกต่างกัน นอกจากนี้ยังศึกษาครอบคลุมไปถึงสาเหตุของการย้ายถิ่นเข้ามา สภาพเศรษฐกิจ การเลื่อนชั้นทางสังคม ปัญหาต่างๆ ที่ประสพขณะอยู่ในกรุงเทพฯ และความคาดหวังในการย้ายถิ่นกลับสู่ภูมิลำเนาเดิม ในการศึกษาครั้งนี้ศึกษาจากนักศึกษาชั้นปีที่ 2 ปีการศึกษา 2519 ทั้งภาคปกติและภาคนอกเวลาที่กำลังศึกษาอยู่ในวิทยาลัยครูทุกแห่งในเขตกรุงเทพมหานคร ได้แก่ วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จ วิทยาลัยครูธนบุรี วิทยาลัยครูสวนสุนันทา วิทยาลัยครูสวนดุสิต วิทยาลัยครูพระนคร และวิทยาลัยครูจันทรเกษม จำนวนตัวอย่าง 946 คน จำแนกเป็นนักศึกษาชายที่เรียนในภาคปกติ 171 คน ภาคนอกเวลา 193 คน นักศึกษาหญิงที่เรียนในภาคปกติ 290 คน ภาคนอกเวลา 292 คน คุณลักษณะบางประการของประชากรผู้ย้ายถิ่นและไม่ย้ายถิ่น นักศึกษาเหล่านี้ได้แก่นักศึกษาผู้ย้ายถิ่น 670 คน เป็นชาย 266 คน หญิง 404 คน นักศึกษาผู้ไม่ย้ายถิ่น 276 คน เป็นชาย 98 คน หญิง 178 คน มีอายุเฉลี่ย 18 ปี 11 เดือน นักศึกษาผู้ย้ายถิ่นและไม่ย้ายถิ่นมีการกระจายของอายุมีแตกต่างกัน แต่นักศึกษาที่เรียนในภาคนอกเวลาอายุมากกว่านักศึกษาที่เรียนในภาคปกติ และนักศึกษาชายอายุมากกว่านักศึกษาหญิง ทิศทางของการย้ายถิ่น จากการศึกษาพบว่ามีนักศึกษาวิทยาลัยครูส่วนกลางร้อยละ 70.79 เป็นผู้ที่ย้ายถิ่นมาเรียนจากต่างจังหวัดโดยมาจากระยะใกล้คือภาคกลางมากที่สุดร้อยละ 43.91 แบบแผนของการย้ายถิ่นมาจากภาคต่างๆ ของนักศึกษาทั้งที่เรียนในภาคปกติและนักศึกษาที่เรียนในภาคนอกเวลาไม่แตกต่างกัน สำหรับจังหวัดที่นักศึกษาเกิดนั้นนักศึกษาร้อยละ 70.05 ถือกำเนิดมาจากต่างจังหวัด และนักศึกษาบางส่วนได้ย้ายเข้ามาเรียนอยู่ในกรุงเทพมหานครก่อนที่จะมาเรียนในวิทยาลัยครู เพราะมีนักศึกษาเพียงร้อยละ 57.88 ที่เรียนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากต่างจังหวัด ความถี่ของการย้ายถิ่นนี้ นักศึกษาส่วนใหญ่ร้อยละ 76.16 ย้ายตรงมาจากจังหวัดภูมิลำเนาเดิมของตนโดยมิได้ย้ายไปหรือย้ายมายังที่แห่งใดก่อนมาเรียนครู ป.กศ. ในกรุงเทพฯเลย และร้อยละ 70.32 เพิ่งจะย้ายเข้ามาเรียนในสองปีนี้ แต่จำนวนนักศึกษาที่เข้ามาพักอาศัยดำเนินชีวิตอยู่ในกรุงเทพฯ ในระยะสองปีนี้มีเพียงร้อยละ 63.79 ผู้ที่ย้ายเข้ามาตั้งแต่ 5 ปีขึ้นไปเป็นนักศึกษาชายมากกว่านักศึกษาหญิงทั้งภาคปกติและภาคนอกเวลา นักศึกษาที่ย้ายสำมะโนครัวเข้ามาอยู่กรุงเทพฯ ด้วยมีร้อยละ 48.79 เป็นนักศึกษาชายมากกว่านักศึกษาหญิง ทางด้านมูลเหตุที่ทำให้มีการย้ายถิ่นนั้นเนื่องจากเป็นความต้องการของบิดามารดามากที่สุด รองลงมาคือไม่มีวิทยาลัยครูในจังหวัดภูมิลำเนาและเห็นว่าวิทยาลัยครูในกรุงเทพฯ ดีกว่า เมื่อตัดปัญหาความขาดแคลนวิทยาลัยครูในจังหวัดภูมิลำเนาออกไป โดยศึกษาในนักศึกษาที่อยู่ในจังหวัดที่มีวิทยาลัยครูอยู่แล้วก็ให้เหตุผลคล้ายกันคือเป็นความต้องการของบิดามารดา เห็นว่าวิทยาลัยครูในกรุงเทพฯ สอนดีมีชื่อเสียงกว่า เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วนักศึกษาผู้ย้ายถิ่นร้อยละ 64.92 จะย้ายถิ่นกลับไปทำงานยังภูมิลำเนาเดิมของตนและอีกร้อยละ 14.78 จะไปทำงานต่างจังหวัดไหนก็ได้ นอกจากนี้นักศึกษาที่ไม่ได้ย้ายถิ่นอีกร้อยละ 30.79 ยังมีความประสงค์ที่จะไปทำงานยังต่างจังหวัดอีกด้วยเพื่อหลีกเลี่ยงความแออัดจอแจของกรุงเทพฯ ส่วนนักศึกษาที่ต้องการทำงานในกรุงเทพฯ ให้เหตุผลถึงโอกาสในการทำความก้าวหน้าในอาชีพและการศึกษาได้มากกว่าต่างจังหวัด อย่างไรก็ดีก็พบว่ามีนักศึกษาถึงร้อยละ 74.05 ที่ต้องการจะศึกษาต่อในระดับสูงกว่าชั้น ป.กศ. แล้วจึงจะทำงาน ภาวะเศรษฐกิจของนักศึกษา นักศึกษาส่วนใหญ่มาเรียนโดยมีผู้อุปการะส่งให้เรียนโดยมากเป็นบิดามารดาคือ ร้อยละ 86.56 แต่มีนักศึกษาอีกร้อยละ 13.44 ที่ทำงานหาเงินมาเรียนเอง จำนวนเงินที่นักศึกษาได้รับเฉลี่ยได้เดือนละ 491.39 บาท นักศึกษาผู้ย้ายถิ่นได้มากกว่าผู้ไม่ย้ายถิ่นคือ 555.90 บาท และ 359.24 บาท ตามลำดับถึงแม้รายรับของผู้ย้ายถิ่นและไม่ย้ายถิ่นจะไม่เท่ากันแต่อัตราของความพอใช้จ่ายก็ไล่เลี่ยกันคือ ไม่พอใช้เสียมากกว่า เมื่อเงินขาดมือนักศึกษาก็แก้ปัญหาขอจากบิดามารดา ญาติพี่น้องหรือขอยืมจากเพื่อน ที่พักอาศัย ผู้ย้ายถิ่นทั้งชายและหญิงเลือกพักอยู่กับญาติพี่น้องในกรุงเทพฯ มากที่สุดรองลงมาเป็นหอพักในนักศึกษาหญิง ส่วนนักศึกษาชายเลือกพักบ้านเช่ามากกว่าหอพัก ผู้ไม่ย้ายถิ่นส่วนใหญ่ก็พักอยู่กับบิดามารดา ความสัมพันธ์ของบุคคลที่อยู่ในที่พักอาศัยเดียวกัน ส่วนมากก็เข้าใจกัน ดูแลเอาใจใส่กันดี ซึ่งความสัมพันธ์ที่ดีนี้มีผลทำให้การเรียนดีขึ้นบ้างความสัมพันธ์และสิ่งแวดล้อมที่เลวมีผลทำให้ผลการเรียนต่ำในขณะเดียวกันก็ผลักดันให้นักศึกษาบางคนสอบได้คะแนนสูง ทางด้านความห่างไกลของที่พักอาศัยนั้นส่วนใหญ่อยู่ไม่ไกลกันนัก นักศึกษาที่บ้านพักอยู่ใกล้วิทยาลัยครูที่เรียนมากเป็นผู้ย้ายถิ่นมากกว่าผู้ไม่ย้ายถิ่น ดังนั้นถึงแม้ว่านักศึกษาส่วนใหญ่ร้อยละ 82.35 จะต้องขึ้นรถประจำทางมาเรียนแต่นักศึกษาผู้ย้ายถิ่นร้อยละ 18.51 ก็เดินมาเรียนได้โดยสะดวก ทางด้านปัญหาของนักศึกษานั้นที่พบมากที่สุดคือปัญหาเศรษฐกิจ รายได้ไม่สมดุลย์กับรายจ่าย การแก้ไขปัญหาโดยทั่วไปผู้ย้ายถิ่นมักจะปรึกษาขอคำแนะนำจากเพื่อนผู้ใหญ่ในบ้านที่ตนอาศัยอยู่และปรึกษากับบิดามารดา ส่วนผู้ไม่ย้ายถิ่นปรึกษาบิดามารดามากที่สุด รองลงมาเป็นเพื่อน และครูอาจารย์ การเลื่อนขั้นทางสังคม พบว่านักศึกษาส่วนใหญ่ได้เลื่อนขั้นทางสังคมระหว่างรุ่นอายุทางอาชีพและการศึกษาสูงขึ้น นักศึกษาผู้ย้ายถิ่นได้เลื่อนขั้นสูงขึ้นมีมากกว่านักศึกษาผู้ไม่ย้ายถิ่น