ความขัดแย้งภายในคณะราษฎร

Abstract

การศึกษาประวัติศาสตร์ไทยในระยะหัวเลี้ยวหัวต่อของการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์และระบอบประชาธิปไตยย่อมต้องให้ความสำคัญแก่บทบาทของคณะราษฎรเป็นอย่างมาก ทั้งนี้เนื่องจากคณะราษฎรเป็นกลุ่มบุคคลที่สามารถทำการเปลี่ยนแปลงการปกครองได้เป็นผลสำเร็จ และสามารถผูกขาดอำนาจการปกครองในเวลาต่อมาได้นานถึง15 ปี (24 มิถุนายน 2475-8 พฤศจิกายน 2490) การศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับคณะราษฎรจึงช่วยให้เข้าใจถึงสภาวะทางการเมืองในช่วงที่คณะราษฎรมีอิทธิพลอยู่ได้อย่างชัดแจ้งยิ่งขึ้น วิธีการศึกษาปัญหาความขัดแย้งภายในคณะราษฎรซึ่งเป็นผลงานวิจัยทางประวัติศาสตร์ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้รวบรวมและวิเคราะห์จากหลักฐานที่เป็นเอกสาร โดยยึดเอกสารชั้นต้นเป็นหลัก และเอกสารรองเป็นส่วนประกอบ สำหรับเอกสารชั้นต้นนั้น ผู้เขียนได้ให้ความสนใจแก่เอกสารราชการและรายงานการประชุมคณะรัฐมนตรีจากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี และเอกสารกระทรวงต่างประเทศอังกฤษ ซึ่งเก็บรักษา ณ สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เป็นอย่างมาก ทั้งนี้เนื่องจากเอกสารทั้งสองแหล่งนี้เป็นเอกสารที่เกี่ยวข้องโดยตรง และนับว่าเป็นข้อมูลที่ยังใหม่อยู่มาก จึงช่วยให้มีการพิจารณาปัญหาต่างๆ ได้อย่างกว้างขวาง และแตกต่างไปจากที่ได้มีผู้วิจัยไปแล้ว วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาพฤติกรรมทางการเมืองของคณะราษฎรในส่วนที่เกี่ยวกับกรณีความขัดแย้งระหว่างสมาชิกชั้นผู้นำ โดยพิจารณาความขัดแย้งระหว่างกลุ่มขุนนางเก่ากับกลุ่มคณะราษฎรหัวก้าวหน้า ความขัดแย้งภายในกลุ่มผู้นำทหารบก ความขัดแย้งระหว่างผู้นำฝ่ายทหารบกกับผู้นำฝ่ายพลเรือน และความขัดแย้งภายในกลุ่มผู้นำฝ่ายพลเรือน อันเป็นการจัดแบ่งบุคคลตามลักษณะแนวความคิดและสายงานอาชีพ เพื่อความสะดวกในการศึกษาถึงความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำคณะราษฎรนับตั้งแต่เริ่มต้นจนกระทั่งความขัดแย้งสิ้นสุดลงเมื่อฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งสิ้นสุดอำนาจทางการเมือง และเพื่อที่จะได้พิจารณากรณีความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในแต่ละกลุ่ม หรือในระหว่างกลุ่มอย่างต่อเนื่องกัน โดยมุ่งหวังที่จะค้นหาสาเหตุที่แท้จริงของความขัดแย้งที่เกิดขึ้น นอกเหนือไปจากการพิจารณาคณะราษฎรในฐานะกลุ่มบุคคลที่มีพื้นฐานครอบครัว การศึกษา และสถานภาพทางสังคมที่แตกต่างกันตลอดจนการขาดอุดมการทางการเมืองร่วมกัน ซึ่งเข้ารวมกลุ่มกันโดยมีวัตถุประสงค์เพียงเพื่อทำการเปลี่ยนแปลงการปกครองของประเทศ ทั้งนี้อาจสรุปได้ว่า สาเหตุสำคัญของความขัดแย้งภายในคณะราษฎร ก็คือ ความต้องการในอำนาจทางการเมือง จึงเกิดการแก่งแย่งแข่งขัน ตลอดจนการกำจัดซึ่งกันและกัน อันเป็นผลสืบเนื่องถึงความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองตลอดระยะเวลาที่คณะราษฎรทำการปกครองประเทศ อย่างไรก็ตาม เป็นที่น่าสังเกตว่า ความผันผวนทางการเมืองอันเนื่องมาจากการแย่งชิงอำนาจภายในกลุ่มคณะราษฎรนั้น ยังคงอยู่ภายในขอบเขตการปกครองระบอบประชาธิปไตย กล่าวคือ ยังคงมีรัฐธรรมนูญเป็นหลักสำคัญในการปกครองประเทศ.