การปรับปรุงระบบการควบคุมพัสดุคงคลังของโรงงานผลิตน้ำตาล

Abstract

งานวิจัยนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาและปรับปรุงประสิทธิภาพระบบพัสดุคงคลัง โดยมีกรณีศึกษาคือโรงงานผลิตน้ำตาล มีการผลิตแบต่อเนื่องตามฤดูกาล ประกอบด้วยช่วงสองช่วงคือช่วงผลิต และช่วงบำรุงรักษาเครื่องจักร จากข้อมูลพัสดุคงคลังแสเงให้เห็นว่า พัสดุที่หมดความต้องการมีมูลค่าสูงประมาณ 4.8 ล้านบาท หรือคิดเป็นประมาณ 13% และพัสดุเคลื่อนไหวช้ามีมูลค่าสูงประมาณ 8.5 ล้านบาท หรือคิดเป็น 23% ของมูลค่าพัสดุคงคลังทั้งหมด ซึ่งจะเห็นว่าระบบการบริหารพัสดุไม่มีประสิทธิภาพ อีกทั้งในช่วงการบำรุงรักษาเครื่องจักร ยังเกิดการขาดแคลนของพัสดุขึ้นส่งผลให้เกิดการล่าช้าในการเริ่มต้นฤดูการผลิตไป 7 วัน ค่าเสียโอกาสอันเนื่องมาจากการพัสดุขาดแคลนคิดเป็นปริมาณน้ำตาลดิบได้เท่ากับ 6,300 ตัน คิดเป็นจำนวนเงิน 45.9 ล้านบาท หรือคิดเป็นปริมาณน้ำตาลทรายขาวได้เท่ากับ 4,200 ตัน หรือเท่ากับ 40.1 ล้านบาท งานวิจัยเริ่มจากการรวบรวมข้อมูลพัสดุคงคลัง แล้วจึงแบ่งกลุ่มพัสดุคงคลังออกเป็น 4 กลุ่มตามจุดประสงค์การใช้งาน คือ กลุ่มพัสดุอะไหล่ กลุ่มพัสดุสิ้นเปลือง กลุ่มพัสดุสนับสนุนการผลิตและกลุ่มอื่นๆ จากนั้นกำหนดเกณฑ์เพื่อแบ่งพัสดุตามความสำคัญออกเป็น 3 ประเภทคือ พัสดุประกันความเสี่ยง พัสดุร่วมกัน และพัสดุปกติ โดยมี 3 เกณฑ์คือ มูลค่าการเก็บ ระยะเวลาในการจัดหา อัตราหมุนเวียนพัสดุ และทำการกำหนดนโยบายเพื่อใช้ควบคุมปริมาณพัสดุคงคลังโดยกำหนดค่าสูงสุด-ต่ำสุดของแต่ละรายการ นโยบายที่นำมาใช้ได้แก่ การคำนวณ EOQ กับการกำหนดระดับมูลภัณฑ์กันชนสำหรับรายการที่มีระยะเวลาสั่งซื้อยาวกลุ่มพัสดุที่มีอัตราใช้คงที่ การกำหนดปริมาณสูงสุด-ต่ำสุดคงที่ หรือระบบสองถัง หรือสั่งซื้อเท่าจำนวนที่ต้องการควบคู่กับการกำหนดระดับมูลภัณฑ์กันชนสำหรับกลุ่มพัสดุที่มีอัตราการใช้ไม่แน่นอน ซึ่งนโยบายควบคุมทำให้ประหยัดต้นทุนจม โดยยอดพัสดุคลเหลือลดลง จากเดิมมูลค่าประมาณ 34.9 ล้านบาทลดลงเหลือประมาณ 31.2 ล้านบาทหรือประมาณ 11.87% ของมูลค่าพัสดุคงคลังคงเหลือ หรือเท่ากับ 2.78 ล้านบาทต่อปี ค่าใช้จ่ายในการจัดเก็บลดลงเท่ากับ 34,768.77 บาทต่อปี มีการจัดทำแผนการใช้งานพัสดุเพื่อเป็นการป้องกันการขาดแคลนของพัสดุ ซึ่งทำให้ไม่เกิดการล่าช้าในการซ่อมบำรุง